Σκέψεις και εντυπώσεις από την ιδρυτική συνδιάσκεψη του Ε.ΠΑ.Μ. από αρχιτέκτονα Επαμίτη.

1- το όνειρο για συνδετική-πρώτη ύλη

Δεν έχω βρεθεί σε άλλη πολιτική σύναξη – μέσα και το πολυτεχνείο του ’73 - όπου το ζητούμενο συνδεόταν τόσο άμεσα και ώριμα με την πραγματικότητα. Τα προτάγματα του Ε.Πα.Μ. εξ’ αρχής με ικανοποιούσαν, με το εξής σκεπτικό: Έχει γίνει σαφές ότι η οικονομία, που για δεκαετίες χρησιμοποιείται σαν εργαλείο κατάλυσης του πολιτισμού και της κοινωνικής συνοχής, γίνεται τώρα απροκάλυπτα όπλο κατά της ίδιας της κοινωνίας με την μεθόδευση της μεταβίβασης του δημόσιου πλούτου και της εθνικής κυριαρχίας σε τοκογλύφους και λογής αρπαχτικά και όλο αυτό με την συνδρομή του σύνολου πολιτικού συστήματος. Πώς αλλιώς ορίζεται η κατοχή μιας χώρας; Πρέπει επομένως η αντίδρασή μας να στοχεύει στην άμεση αναχαίτιση αυτής της αθέατης εισβολής - ορατής όμως από τα αποτελέσματά της δίπλα μας - στην ανατροπή του πολιτικού συστήματος που την υπηρετεί και στην εφαρμογή οικονομικών και πολιτικών μέτρων προσαρμοσμένων στις πραγματικές ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας. Με δυό λόγια, ταχύτατη ανασύνταξη των δυνάμεων του λαού και δημιουργία μετώπου για την αποτροπή της απειλής. Άρα;

Ε.Πα.Μ.!

Αρκετά ανεχτήκαμε, των Ελλήνων οι κοινότητες, αυτό το εκτρωματικό Ελληνικό κράτος, που δεν έχει τίποτα το Ελληνικό εκτός απ’ τ’ όνομα (που για παραλλαγή το κρατάει ακόμα) με τους δουλικούς ‘εις τας Ευρώπας’ ή άλλες αυλές λειτουργούς του. Φαίνεται όμως πως η περίοδος συγκατοίκησης έληξε και μάλιστα με δική του πρωτοβουλία: γιατί αφού φρόντισε από σύστασής του να γιγαντωθεί θρεφόμενο από την αδυναμία μας και πνίγοντας την αρετή μας, έρχεται τώρα το ίδιο και μας θέτει το δίλλημα: ή αυτό ή εμείς. Και από παντού οι Έλληνες απαντάμε:

(Τι έχουμε να χάσουμε; Το Τίποτα. Τι έχουμε να κερδίσουμε; Τα Πάντα. Με την εμπειρία μάλιστα που θ’ αποκτήσουμε μαχόμενοι στο όχι μας θα φτιάξουμε και μια ζηλευτή ομοσπονδία ελληνικών κοινοτήτων, υπόδειγμα συμβίωσης σε μικρογραφία για όλον τον πλανήτη.. Άρα, τι απαντάμε;)

ΕΜΕΙΣ!

Αυτό βέβαια το ‘εμείς’ χρειάζεται ορισμό, αλλά πού ο χρόνος; Γι’ αυτό ας πούμε προς το παρόν πως είμαστε ο λαός, οι κάτοικοι αυτής της χώρας κι ακόμα πως ό,τι μας ενώνει και ό,τι μας δυναμώνει σε αυτόν τον αγώνα, που είναι αγώνας ύπαρξης, δεν μπορεί παρά να είναι και καθοριστικό του ‘εμείς’. Κανένα πρόβλημα λοιπόν! ξεκινάμε για το μέτωπο, το μέτωπο της καθημερινότητάς μας και ό,τι χρειαστούμε θα το βρούμε στη διαδρομή!

Τώρα αν το τελικό ιδρυτικό κείμενο χρειαζόταν ‘κτένισμα’ ευτυχώς δεν στάθηκε εμπόδιο στην πορεία της συνδιάσκεψης.

Στα διαλείμματα, κυκλοφορώντας ανάμεσα στα πηγαδάκια, ο πειρασμός να σταθώ για ν’ ακούσω και ν’ ακουστώ με τη σειρά μου ήταν μεγάλος και το αν θα ενέδιδα ή όχι εξαρτιόταν αποκλειστικά από τη δική μου διαθεσιμότητα. Ο μπουφές ήταν κι αυτός μια ευχάριστη έκπληξη: δεν ήμουν ‘πελάτης’ ούτε ‘προσκεκλημένος’, ήμουν ‘σπίτι μου’, με τράταραν οι άνθρωποι οι δικοί μου και, σα νά ’λειπα από παλιά, μοιραζόμασταν τη χαρά για τούτο το νέο αντάμωμα. Άλλη έκπληξη: οι δύο βοηθοί-επόπτες της διοργάνωσης του Ε.Πα.Μ., που μίλησα μαζί τους, δεν ήταν παρά μόλις πριν λίγο γραμμένοι μέλη που απλά έτυχε να έρθουν νωρίτερα από μένα. Αυτο-οργάνωση, πρωτοβουλία, διαθεσιμότητα, σύμπνοια, ήδη από την αρχή, γιατί ξέραμε πως το καινούργιο άρχιζε, μας ένωνε δίνοντας νόημα στην ένωσή μας, αλλά και προοπτική για την επίτευξη ενός στόχου κοινού που μας διαπερνούσε όλους σαν πεδίο μαγνητικό, φέρνοντας το τέλος στην αρχή, τα δύο σε ένα.

Τώρα μέσα πάλι στην συνδιάσκεψη. Υπήρχε αρκετή ένταση, έγνοια, αγωνία· ένας αποχώρησε επιδειχτικά, κάμποσοι άλλοι διακριτικά. Δεν είναι εύκολο πράγμα να χωρέσουν όλες οι προσδοκίες πεντακοσίων ανθρώπων σε λίγες ώρες, σε ένα κείμενο - ακόμα κι αν συμφωνούσαμε από πριν γι’ αυτό - και σε μία διαδικασία, όσο ευέλικτη και δημοκρατική και αν είναι, και πάλι: ιδίως όταν είναι καί ευέλικτη καί δημοκρατική.

Τέλος εκλογή εκπροσώπησης πολιτικής, οργανωτικής· δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας, όλοι είναι ελεγχόμενοι, όλοι προσωρινοί, όλοι ανακλητοί. Το σημείο 5 της ιδρυτικής με καθησυχάζει γιατί αφήνει χώρο στο όνειρο: βάθεμα της δημοκρατίας, περισσότερη, όχι λιγότερη δημοκρατία.

Άρα ο λαός όχι ‘στην’ αλλά (σκέτο) εξουσία. Ο λαός είναι εξουσία. Αφού το ψάρι πρώτα από το κεφάλι βρωμάει και το κεφάλι σάπισε, ε ας πέσει, όμως το σώμα για να ζήσει, οφείλει, δεν υπάρχει τρόπος να γίνει αλλιώς παρά να κοιλοπονέσει και να γεννήσει από τα σπλάχνα του νέα κεφαλή. Άρα, για όσο χρόνο κι αν πάρει, σώμα και κεφάλι ένα, αδιαχώριστα αλλά διακριτά σαν λειτουργίες μέσα στο σώμα. Κάθε κύτταρο του σώματος οφείλει πάση θυσία να αποκτήσει το δικό του, ‘κυτταρικό’, κεφάλι. Τα μοσχεύματα κεφαλών σε ολόκληρο το σώμα απαγορεύονται δια… ροπάλου γιατί μόνο τα κύτταρα-αυτοκέφαλοι πυρήνες είναι κείνα που θα γεννήσουν κεφάλι στο ακέφαλο σώμα. Καί θα το ελέγχουν, καί θα το ανακαλούν, καί θα το αντικαθιστούν όποτε θα κρίνουν ότι κάνει του.. κεφαλιού του!

2- αναγνώριση εδάφους

Η πρόταση του Ε.Πα.Μ. είναι απλή, είναι ενωτική. Οι αναλύσεις, ο λόγος του Καζάκη για το τί γίνεται στην οικονομία και την πολιτική είναι απλός και Αποκαλυπτικός. Δεν υπάρχει τίποτα το μεταφυσικό στην Αποκάλυψη αυτή: Απλά τα γραφήματα δείχνουν ανθρωπιστική καταστροφή. Κοντά, όχι μακριά. Και αν δεν αντιδράσουμε σαν συντεταγμένες κοινωνίες θα την υποστούμε όλοι εδώ στην Ελλάδα. Καί οι δίκαιοι, αν υπάρχουν, καί οι άδικοι, που σίγουρα υπάρχουν. Ή ακόμη πιο απλά καθώς λέει ο ίδιος: θα πούμε το ψωμί, ψωμάκι.

Όμως αυτό το ‘ψωμάκι’ δεν είναι καθόλου απλή έννοια: Γύρω από αυτό, τον τρόπο δηλαδή που φθάνει στο χέρι μας, μερίζεται και τρώγεται, έχει οικοδομηθεί ένας ολόκληρος τρόπος ζωής που στάθηκε ικανός να αλώσει μια αυτοκρατορία και να μας κρατήσει ζωντανούς εδώ και 2000 χρόνια – μέσα από καταστάσεις ίσως δυσκολότερες από τις σημερινές - άσχετα αν η εκκλησία, στο βαθμό που σιγά-σιγά γινόταν επίσημη ή ‘κρατούσα’, κράτησε ζηλότυπα το νόημά του εντός των τειχών της μοιράζοντάς το με το σταγονόμετρο στους πιστούς σα νάτανε προϊόν δικής της, πατενταρισμένης παραγωγής και σα να μην είχε εξ’ αρχής δοθεί για όλους απλόχερα και μάλιστα άνωθεν. Ίσως εδώ αρμόζει η διαπίστωση πως ο διάβολος έχει πολλά ποδάρια. Γι’ αυτό εφ’ όσον οι σύντροφοι την εννοούν την ενότητα και την παλαϊκότητα, ας ξεχάσουν το χιλιοειπωμένο κλισέ για το ‘όπιο των λαών’ γιατί σαν αφορισμός που είναι μόνο χωρίζει, δεν ενώνει, ρισκάροντας να χάσουμε από το πλευρό μας – λίγα, που μπορεί όμως να γίνουν πολλά - ‘αφιονισμένα συντρόφια’ με κρυστάλλινη όμως διαύγεια στο πνεύμα, αποφασισμένα για τον αγώνα μας μέχρι θανάτου και ακόμα παραπέρα!

Ας μην μας τρομάζει το αποκαλυπτικού χαρακτήρα πεπρωμένο που σχεδιάζουν για μας. Δεν βοηθάει ο τρόμος. Τα έχουν πάθει και άλλοι λαοί πριν από εμάς: τα έχουμε δει, τα έχουμε ακούσει και διαβάσει συχνά-πυκνά στις μέρες μας. Μας αφορούσε, αλλά είχαμε την εντύπωση πως, όχι και τόσο, γιατί εμείς ήμασταν στην άλλη πλευρά, την φωτεινή, του πλανήτη και επαναπαυόμασταν με ψευδαισθήσεις σκάβοντας όμως το λάκκο μας. Τώρα, συνεχίζοντας να συμμετέχουμε σε καταστάσεις που δεν ελέγχουμε, συμβαίνει να ολισθαίνουμε στην πίσω, την σκοτεινή πλευρά. Ίσως είναι σωστότερο να πούμε πως το σκοτάδι έφθασε και σε μας καθώς βραδιάζει πια σ’ ολόκληρο τον πλανήτη.

Δεν δικαιούμαστε, σώνει και καλά, αν θέλουμε να είμαστε δίκαιοι, καλύτερη μοίρα από τους άλλους, τους ήδη αδικημένους λαούς. Αν πάλι πιστεύουμε το αντίθετο, σαν λαός - όχι σαν κράτος που είναι ανυπόληπτο και το μόνο που ξέρει να κάνει καλά είναι να μας διαφθείρει - τότε ας το αποδείξουμε στην πράξη με έργο. Μόνο με έργο. Γιατί το έργο του εχθρού μας και του Κράτους, του δήθεν ‘Ελληνικού’ ή ‘δικού μας’ και των λοιπών λειτουργών του είναι να μας αυτοκτονήσουν. Να μας αυτοκτονήσουν με όλες τις υπογραφές πλήρους συγκατάθεσης των κυβερνήσεών μας ‘δημοκρατικά’ και ανθρωπιστικότατα. Πώς;

Μα, μεθοδεύοντας την αδιαμαρτύρητη αποδοχή μας, την εσωτερίκευση από τον καθένα από εμάς, αυτής της αντιστροφής της πραγματικότητας που συντελείται ανακηρύσσοντας ένα πλάσμα της φαντασίας, ένα σύστημα κυριαρχίας θεμελιωμένο στην ουτοπία του μη όντος (το Κράτος) υπαρκτό και κάθε τι άλλο δυσλειτουργικό της φασματικότητάς του ανύπαρχτο, ακόμη και το στομάχι μας, ακόμη και το ψωμάκι μας. Βάζοντάς μας να κατασκευάζουμε και να συντηρούμε τις υποδομές της κυριαρχίας του πάνω στην Γη μας, το κυκλοφοριακό και νευρικό του σύστημα, τα αισθητήρια όργανά του: αυτοκινητόδρομους, μεγάλα λιμάνια και αεροδρόμια, επικοινωνιακά και ενεργειακά δίκτυα· να ‘εκσυγχρονίζουμε’ σύμφωνα με τις λειτουργικές του ανάγκες τους νόμους και το Σύνταγμά μας. Μεθοδεύοντας, με το ζόρι, με την προπαγάνδα, με την διαφήμιση, με την μοιρολατρία την προσχώρησή μας σε μια ακοινώνητη και με έξω-ανθρώπινα κριτήρια ιεραρχημένη δομή, δομή της κυριαρχίας του μηδενός πάνω στην ύπαρξη. Τώρα αν το μόνο που μπορεί να παράγει το μηδέν είναι ανυπαρξία, τι τους νοιάζει; Θα διευθετούνε τις συνέπειες της κυριαρχίας του Τίποτα, δηλαδή την αποδόμηση του υπαρκτού σε κάθε επί μέρους τομέα του, τον πολιτισμό, την κοινωνία, την οικονομία, την πολιτική, το περιβάλλον, μετρώντας, ελέγχοντας και προγραμματίζοντας την καταστροφή. Εξ’ άλλου οι καταστροφές κάθε είδους είναι καλές ευκαιρίες να επεκτείνουνε τις δομές της κυριαρχίας τους και συγχρόνως να αποδείξουνε την χρησιμότητά τους - τον ‘ανθρωπισμό’ τους πιο σωστά - σε μια ανθρωπότητα ανεύθυνη και άρα ανίκανη να υπάρχει χωρίς αυτούς. Έτσι εδραιώνει την εξουσία της η τεχνοκρατία του Μηδενισμού που μας κυβερνά. Συνεπώς οι συνθήκες Αποκάλυψης δεν εγκαθίστανται σαν κάτι το μεταφυσικό από το πουθενά: είναι δικό μας έργο κατασκευασμένο με προσπάθεια και επιμονή, πιο συχνά μάλιστα με αυτό που λέμε, χωρίς ίχνος ανειλικρίνειας, τον ‘τίμιο’ ιδρώτα μας.

Θα συνεχίσουμε να προσχωρούμε σε αυτόν τον παραλογισμό;

Ή μήπως, σαν ξυπνοπούλια Έλληνες, θα τους υποδείξουμε εμείς άλλους, πιο ευφάνταστους, τρόπους αυτοκτονίας για να μην τους κουράσουμε καθόλου; Ίσως να χρειάζονται και λίγη διασκέδαση οι άνθρωποι, βρε αδελφέ! Να κατεβούμε λοιπόν στις αρένες της βίας ν’ αφανιστούμε - θεαματικά όμως - να εισπράξουμε και κάνα χειροκρότημα. Να αξιοποιήσουμε την πείρα μας από τους Ολυμπιακούς για ένα σούπερ θέαμα δωρεάν για όλον τον πλανήτη! ..τι κι αν θα γελάνε ειρωνικά λίγοι χειροκροτητές; Ποιος θα τους δει! Αυτοί τη δουλειά τους, εμείς τη δική μας, ο κόσμος πάει μπροστά, πίσω θα μείνουμε; Ή μήπως με το ‘δωρεάν’ νομίσατε πως δε θα `κονομήσουμε; σπόνσορες, αποκλειστικά δικαιώματα, λότο και πρότο, όλα δικά μας και αφού δεν έχουμε Ολυμπιακά Ιδεώδη να μας περιορίζουν (ποτέ δεν μας περιόριζαν), ελεύθερα τ’ αναβολικά! ελεύθερη αγορά έχουμε, άσε που φέρνουν και φόρους όχι μόνο κέρδη! Να πηγαίνει και κάτι στο κράτος μας που έχει στριμωξίδια…

Ή πάλι πιο απλά, πιο νοικοκυρεμένα, θα συνεχίσουμε, όπως θέλουν να μας το εμπεδώσουν, βουλιάζοντας στο ναδίρ, να κανιβαλίζουμε – νόμιμα και πολιτισμένα τώρα - ο ένας τον άλλον και όλοι μαζί την ζωή και τους τόπους μας για να αποδείξουμε, με υπομονή και επιμονή μέχρι τέλους, πόσο ανάξιοι γίναμε; Αυτά θέλουμε; Τόσο πολύ γεράσαμε για να προτιμάμε την αυτοκτονία από τη ζωή;

Το Ε.Πα.Μ. λέει όχι. Δεν θα ακολουθήσει και θα αντισταθεί όχι γιατί έχει ατρόμητους μαχητές, μα γιατί ήδη την έχουμε πεθάνει την ζωή μας, αυτή τουλάχιστον που μας φοβερίζουν ότι θα χάσουμε, γιατί ξέρουμε πως δεν είναι ζωή. Δεν είμαστε ατρόμητοι, απλά έχουμε ήδη ζήσει και το θάνατό μας, αυτόν που το κράτος του Φόβου μας κραδαίνει σαν σκιάχτρο, γιατί απλά ξέρουμε πως το σκιάχτρο σηματοδοτεί το πέρασμα, όχι το τέλος.

Σύμφωνοι. Όλα καλά, ως εδώ, κάναμε και το ιδρυτικό μας συνέδριο, το πρώτο - όχι βήμα - αλλά την πρώτη στάση, στάση γνωριμίας και αναγνώρισης μεταξύ μας, αλλά, πώς και γιατί θα πείσουμε τους απ’ έξω; Ή, αν συμφωνήσουμε ότι εμείς βγήκαμε κιόλας από τα κατεχόμενα μαντριά μας (ιδεολογικά, κομματικά, τηλεοπτικά, ιντερνετικά, εκκλησιαστικά, συντεχνιακά και πολλά-πολλά άλλα) ότι δεν τα έχουμε ανάγκη και άρα είμαστε οι ‘έξω’, πώς θα πείσουμε τους ‘εντός των τειχών’ που αποτελούν και την συντριπτική πλειοψηφία του λαού; Θα τους πείσει η πραγματικότητα της κατοχής –κρίση την λέμε ακόμη- από μόνη της; Ή, επειδή με κάποιο τρόπο η κατοχή συντελείται και στο πεδίο της σκέψης και της εμπειρίας, θα κοιτάζουν κάθε φορά να κουτσοβολεύονται με τα όλο και ολιγότερα όλο και συρρικνούμενα σαν σε μηδενική ακολουθία κεκτημένα τους;

Με δύο λόγια, επειδή για το εγχείρημα του Ε.Πα.Μ. απαιτείται παλαϊκότητα, τούτο σημαίνει πως με τους ‘πρώην μαντρωμένους’, θέλει δε θέλει, θα κάνει κυβέρνηση το Ε.Πα.Μ. έστω και προσωρινή αλλά με πολύ δύσκολο πρόγραμμα, με τους ‘πρώην μαντρωμένους’ πάλι, θέλει δε θέλει, θα κάνει και την συντακτική εθνοσυνέλευση.

Πρέπει επομένως να δούμε ποιοι δεν είναι εναντίον μας και - άρα δυνητικά - μπορούν να μεταστραφούν υπέρ μας. Ας αφήσουμε στην άκρη τους πωρωμένους τσοπάνηδες και τους τσοπανόσκυλούς τους που δεν είναι λίγοι ούτε αδύναμοι (να μην ξεχάσουμε και τους ντυμένους με προβιές..) και ας περιοριστούμε στους υπόλοιπους, καλοπροαίρετους, ας τους ονομάσουμε έτσι, μαντρωμένους που ελπίζουμε ότι αποτελούν και την πλειοψηφία. Από αυτούς που θα βγούνε από τα ‘κατεχόμενα μαντριά’ τους, έστω και προσωρινά, πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι δεν θα γυρίσουν για να τρυπώσουν πίσω με την πρώτη ‘ντουφεκιά’ ή δυσκολία. Και οι δυσκολίες θα είναι πολλές. Ας αφήσουμε πάλι έξω και τις ‘τεχνητές’, ‘κατασκευασμένες’ ή ‘εξωτερικές’ δυσκολίες (πες τες και τρικλοποδιές) και ας περιοριστούμε στις εσωτερικές δυσκολίες των καλοπροαίρετων μαντρωμένων. Επειδή το μαντρί, η συνεχής-κλειστή περίμετρός του, παρέχει ασφάλεια - αυτή είναι η κύρια λειτουργία του, ο καθένας διαλέγει μαντριά ανάλογα με το πώς ιεραρχεί τις ανασφάλειές του, εκτός κι αν βρεθείς άθελά σου σε ολοκληρωτικό μαντρί οπότε διαλέγει ο τσοπάνης αντί για σένα την ανασφάλειά σου, ζωτικό χώρο, αντιτρομοκρατική άμυνα κτλ.- πρέπει οι ξεμάντρωτοι να αισθανόμαστε ήδη αρκετά ασφαλείς πριν μπούμε στο Ε.Πα.Μ. και για ένα ακόμα λόγο: να μην δούμε το Ε.Πα.Μ. ως υποκατάστατο ‘κατεχόμενου’ μαντριού και θελήσουμε να βρούμε σε αυτό τις κακές συνήθειες που αφήσαμε πίσω μας, στα μαντριά προέλευσης.

Γίνεται επομένως φανερό πως θα χρειασθεί να είμαστε, να γίνουμε πλειοψηφία και μάλιστα γερά προετοιμασμένη και αποφασισμένη. Μια πλειοψηφία, ένα σώμα με ‘αναγεννώμενα’ κεφάλια, σαν τη Λερναία Ύδρα με την έννοια ότι, ένα κόβεται-δέκα νέα ξεπετιούνται, κι όλα με τον ίδιο στόχο, με το ίδιο πρόγραμμα, την ίδια θέληση και την ίδια θυσιαστική διάθεση, κι αυτό μέχρι την ολοκλήρωση του έργου. Γίνεται αυτό ..σύντροφοι, συναγωνιστές, αδελφοί μου; Θα μας αφήσουν τον χρόνο να προετοιμαστούμε; Θα μας αφήσουν; Και μάλιστα για τόσο σπουδαία πράγματα που θυμηθήκαμε τώρα να κάνουμε μετά τον μακάριο – σαραντάχρονος ήτανε – ύπνο της μεταπολίτευσης που πήραμε και πολλοί δεν τον έχουμε ακόμη ξυπνήσει κι ας διαμαρτύρεται το στομάχι μας; Γιατί κοιμόμαστε, κι ας διαδηλώνουν τα στομάχια μας στις πλατείες και ας βγάζουν πύρινους λόγους κι ας μουντζώνουν. (Τον εαυτό μας πότε θα τον μουντζώσουμε;) Σέβομαι το ιερό δικαίωμα του στομαχιού μου να διαδηλώνει από μόνο του, αλλά οι Επαμίτες, ως αυτοκέφαλοι, υποχρεούμαστε να πολιτευόμαστε πάντα ολόκληροι και ξυπνητοί.

Τέτοιους ανθρώπους χρειαζόμαστε και ξέρουμε πολύ καλά, το ξέρει και ο εχθρός μας, ότι αυτός ο ανθρωπολογικός τύπος είναι είδος που απειλείται από εξαφάνιση στη σημερινή Ελλάδα.

Μπορεί συνεπώς να πολλαπλασιαστεί το σπάνιο αυτό είδος;

Μπορεί. Αρκεί να ξυπνήσουμε πρώτα όπως είπαμε και ως τότε τουλάχιστον να μην συναινούμε να το παρατάσσουν σε θέση μάχης σε δρόμους και πλατείες γιατί εξαντλείται και εκτίθεται σε κίνδυνο πλήρη αφανισμού καθώς στους χώρους αυτούς, με την συνδρομή μας βέβαια, το κράτος κρατάει καλά. Δεν ριζώνει τίποτα εκεί, ούτε πια η δημοκρατία, ενώ ό,τι ξεφεύγει της νόρμας υπόκειται στον άμεσο έλεγχο των οργάνων των αρχών, των ΜΜΕ, της κάμερας ‘διευκόλυνσης’ κυκλοφορίας. Ούτε πάλι σφυρηλατείται κανένα αγωνιστικό φρόνημα στους δρόμους, γιατί το είδος του αγωνιστικού φρονήματος που χρειαζόμαστε, αλλού και υπό άλλες συνθήκες ευδοκιμεί.

Που;

Μα στο πεδίο της κοινής, της πεζής μα καθόλου ειρηνικής καθώς ξέρουμε, καθημερινότητας.

Το συμπέρασμά μου είναι πως το έδαφος είναι σαθρό και χρειάζεται άμεσα πολλή δουλειά για να το εξυγιάνουμε. Γίνεται, αλλά θέλει δουλειά και χρόνο.

Θα προλάβουμε;

Ναι, αν ξυπνήσουμε πρώτα.

Γιατί το όνειρο με το οποίο μας συνήγειρε το Ε.Πα.Μ. με την προκήρυξή του αφορά ξυπνητούς και γιατί μόνο με αυτή την ιδιότητα, του ξυπνητού, μπορούμε με βεβαιότητα να λέμε πως βρισκόμαστε όλοι στο ίδιο πάντα όνειρο.

3- οικοδόμηση

Το θέμα το μεγάλο, μετά την αποδοχή του κοινού πια πολιτικού-οικονομικού στόχου, είναι τι κάνει ο καθένας από εμάς: Πώς αντιλαμβάνεται την προσωπική του ευθύνη και με ποιο τρόπο επωμίζεται το βάρος της ευθύνης που του αναλογεί; και αυτό τώρα, στην καθημερινότητά του; τί αλλάζει στις αξιολογήσεις του; στις προτεραιότητές του; σε τί διαφέρει στον τρόπο πρόσληψης αυτού που όλοι ονομάζουμε – αλλά εννοούμε άλλο κάθε φορά – εχθρός; πώς ορίζουμε επομένως, από κοινού, τον εχθρό, υπό ποιες συνθήκες καθίσταται αναγνωρίσιμος και πού, πώς, πότε το πεδίο της ελευθερίας του καθενός συναντιέται με αυτόν και δίνει την μάχη; πώς εν τέλει προσέρχεται ο καθένας μας και πώς ζυμώνεται στους αυτοκέφαλους πυρήνες του Ε.Πα.Μ. των οποίων τη σύσταση και δράση συν-διαμορφώνει; Πως μάχεται ο πυρήνας, όχι μόνο στις πλατείες ή σε μια μελλοντική, ας πούμε ‘αποφασιστική ή τελική έφοδο για την εξουσία’, αλλά εδώ και τώρα στον άμεσο περίγυρό του; Ποιό θα είναι το διακριτικό του στο νοσοκομείο, στο σχολείο, στην οικοδομή, στο σπίτι, στο γραφείο, στο σουπερ μάρκετ, στον δρόμο; Ποιο θα είναι το διακριτικό του στις μικρές μάχες με τον γείτονα, τον διαχειριστή της πολυκατοικίας, τον συνάδελφο στην δουλειά; και ακόμα στις πιο ‘δύσκολες’ σχέσεις του με τον εφοριακό, τον αστυνομικό, τον ενεργειακό επιθεωρητή του υπουργείου; τι ρίσκα αναλαμβάνει η ελευθερία του όταν διαπιστώνει, ως αυτοκέφαλος που είναι, την διάσταση μεταξύ νόμιμου και ηθικού; Πώς πείθει ότι είναι φορέας πρότασης ζωής –όχι απλά επιβίωσης– αλλά ζωής που σπαρταράει για ελευθερία, ζωής με πνεύμα που φλέγεται για την αλήθεια, για ζωή αληθινή και μάλιστα εδώ και τώρα;

Πρέπει και μπορεί να πείσει, γιατί στην καθημερινότητά μας υπάρχουν άπειρες ευκαιρίες να πάρουμε ρίσκα προσωπικά (η ελευθερία του καθένα ας κρίνει κάθε φορά πόσο) με τρόπο θυσιαστικό της ασφάλειας και του βολέματός μας. Και αυτό εκτιμιέται από τον απέναντί μας, όποιος και αν είναι. Γιατί δεν είναι εύκολο να αντιμετωπίσεις κάποιον που μάχεται για ελευθερία και αλήθεια, για την κοινή μας ελευθερία και για την κοινή μας αλήθεια. Ούτε μπορείς εύκολα να τον προσπεράσεις αδιάφορα. Την ίδια στιγμή ένα καμπανάκι χτυπάει μέσα σου, σήμα πως προδίδεις έναν δικό σου αγαπημένο. Γιατί στο άκουσμα της λέξης ‘φιλότιμο’, όπως κι αν την εννοούμε, σκιρτάει ακόμα η καρδούλα μας. Τουλάχιστον της πλειοψηφίας. Της πλειοψηφίας που δεν είναι εναντίον μας κι ας αντιστέκεται, για κάμποσο ακόμα, νά ‘ναι μαζί μας.

Έθεσα μερικά από τα ερωτήματα, που από μόνα τους απαιτούν μια άλλη - συμπληρωματική βέβαια και των υπολοίπων - ‘διάσταση’ αποκρίσεων και όπου πρέπει να τα θέσει και να τα απαντήσει ο καθένας πρώτα στον εαυτό του, γιατί από τον τρόπο που θα απαντήσει και θα απαντάει κάθε στιγμή σε αυτά θα εξαρτηθεί και η επιτυχία του εγχειρήματος που δεν είναι άλλο από το να παραμείνει ο καθένας μας σε μια πορεία, όχι αναγκαστικά ευθύγραμμη, ούτε αναγκαστικά κοινή, ικανή πάντως για να συντηρεί την βεβαιότητα της συνάντησής μας σε μια νέα ‘γη της επαγγελίας’ που δεν θά ‘ναι άλλη από τούτη τη γη που πατάνε τα πόδια μας τώρα, αλλά όπου εμείς θα ανακαλύπτουμε κάθε στιγμή τους εαυτούς μας ικανούς να την επανιδρύσουμε, να την επαν-οικήσουμε, με τρόπο που να αξίζει να ζούμε, ήδη από τώρα, σ’ αυτήν, ήδη από τώρα, γι’ αυτήν.

Για να επανέλθουμε τώρα στο ψωμάκι και να κλείσουμε με αυτό, θα ήταν επιτυχία αν το δίκτυο των αυτοκέφαλων πυρήνων του Ε.Πα.Μ. κατάφερνε να εξασφαλίσει, μέσα στο βάθεμα της κρίσης, να μην λείψει το ψωμάκι από κανένα τραπέζι· αν κατάφερνε με την δουλειά, τον συντονισμό και την αλληλεγγύη των μελών του να εγγυηθεί τούτο το ελάχιστο για όλους. Ο τρόπος που θα το ποριστούμε μέσα στις δύσκολες συνθήκες που καταφθάνουν μπορεί να το αναδείξει σαν γερό θεμέλιο λιθάρι της ενότητας και της δύναμής μας να αντισταθούμε στην εισβολή και να σταθούμε όρθιοι. Παραμένει αυτονόητο ότι αυτό αληθεύει και για το σύνολο της πρωτογενούς παραγωγής που πρέπει να ενισχυθεί. Αλλά όταν όλα τα μέτωπα έχουν φανερά καταρρεύσει και ανακαλύπτεις ξαφνικά τον εχθρό μέσα στο σπίτι σου, στον πόλεμο - ακόμη και στον οικονομικό - κοιτάς να εξασφαλιστείς από το χειρότερο σενάριο που μπορεί να σου τύχει. Από αυτήν την έννοια, η μάχη για το ελάχιστο, για το ψωμάκι μας, όπως κι αν το εννοούμε, δεν πρέπει να χαθεί γιατί θα δοθεί στην τελευταία μας γραμμή άμυνας, εκεί όπου διακυβεύεται αυτό που, για μας και στον κόσμο τούτο, κάνει το Μέγιστο χειροπιαστό.

Χ.Λ.