Σχολικά συσσίτια - Επείγον

 

Ο αριθμός των παιδιών που υποσιτίζονται στον ελλαδικό χώρο αυξάνει διαρκώς, όπως αυξάνονται και οι διαπιστώσεις των εκπαιδευτικών για παιδιά που αδυνατούν να αποδώσουν στο σχολείο, αδυνατούν να συμμετέχουν ενεργά στο μάθημα της γυμναστικής, ζαλίζονται, λιποθυμούν, απουσιάζουν ή/και σταματούν το σχολείο, λόγω υποσιτισμού. Σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση της Unicef για την κατάσταση της παιδικής φτώχειας στην Ελλάδα (http://www.unicef.gr/news/2012/dt1012.php), το 2010 υπολογίζεται ότι 440.000 ανήλικοι ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, ενώ το 1/5 των φτωχών νοικοκυριών με παιδιά είναι οικονομικά αδύναμο για διατροφή με κοτόπουλο, κρέας, ψάρι ή λαχανικά ίσης θρεπτικής αξίας. Αν σκεφτεί κανείς πόσο έχει επιδεινωθεί η οικονομική κατάσταση των μεσαίων και φτωχών στρωμάτων από το 2010 μέχρι σήμερα, μπορεί να εκτιμήσει ότι ο πραγματικός αριθμός των παιδιών που πεινούν, ανέρχεται σε εκατοντάδες χιλιάδες. Σίγουρα είναι πολύ μεγαλύτερος από εκείνον που φαίνεται, καθώς, λόγω του έντονου κοινωνικού στιγματισμού σχετικά με την ακραία ανέχεια, πολλά παιδιά προτιμούν να υποφέρουν σιωπηλά ή να μην έρχονται στο σχολείο, παρά να γίνει γνωστό στη σχολική κοινότητα ότι μαστίζονται από την πείνα. Το διαρκώς διογκούμενο αυτό πρόβλημα έχει μέχρι σήμερα αποπειραθεί να αντιμετωπίσει η πολιτεία με πρόχειρες λύσεις «πλαστικού επιδέσμου», οι οποίες όμως παρουσιάζουν συνοδούς δυσκολίες. Για παράδειγμα, η επιλογή των παιδιών που έχουν ανάγκη και η παροχή από το σχολείο σε αυτά κουπονιών, με τα οποία προμηθεύονται δωρεάν πρόχειρη τροφή από το κυλικείο του σχολείου: α) αφήνει ανέπαφο ένα μεγάλο τυφλό αριθμό υποσιτιζόμενων μαθητών, οι οποίοι αποκρύπτουν απόλυτα την ανάγκη τους (μαζί και οι γονείς τους), λόγω του έντονου κοινωνικού στιγματισμού που προαναφέρθηκε, β) καθιστά τα παιδιά που χρησιμοποιούν τα κουπόνια ευάλωτα θύματα σχολικού εκφοβισμού (έχουν αναφερθεί περιπτώσεις όπου συμμαθητές τους τα κορόιδευαν «να, ο φτωχούλης, τρώει από τα κουπόνια» κλπ.), γ) δεν καλύπτει τις πραγματικές διατροφικές ανάγκες του παιδιού, καθώς τα προϊόντα των σχολικών κυλικείων είναι συχνά χαμηλής διατροφικής αξίας (τυρόπιτες, κρουασάν, αναψυκτικά κλπ.) και οι οποίες ανάγκες, λόγω των καταστάσεων, δεν καλύπτονται ούτε στο σπίτι. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι, παρά την αξιέπαινη και πολύτιμη προσπάθεια πολλών φορέων, σωματείων εκκλησιών, δήμων κλπ. να παρέχουν συσσίτια για οικογένειες σε ανάγκη, το διατροφικό περιεχόμενο των συσσιτίων δεν επαρκεί πάντα για την κάλυψη των αυξημένων διατροφικών αναγκών των μικρών παιδιών ή των εφήβων.

 Μια άλλη λύση που έχει δοκιμαστεί είναι τα προγράμματα δωρεάν σίτισης προς όλους τους μαθητές κάποιων επιλεγμένων σχολείων από μη κρατικά ιδρύματα, οργανισμούς ή εταιρείες. Αυτά εξαλείφουν μεν την σημαντική παράμετρο της στοχοποίησης συγκεκριμένων παιδιών (καθώς όλα τα παιδιά στο επιλεγμένο σχολείο εισπράττουν δωρεάν γεύμα), δεν αποτελούν όμως συνολική λύση στο πρόβλημα, καθώς σε ΟΛΑ τα σχολεία της χώρας σήμερα, ανεξαρτήτως περιοχής, υπάρχουν κάποιοι μαθητές οι οποίοι υποσιτίζονται. Η περιοχή στην οποία βρίσκεται ένα σχολείο δεν μπορεί να αποτελέσει πλέον κριτήριο πιθανής ανέχειας, καθώς η κρίση έχει πλήξει την πλειοψηφία των ελληνικών οικογενειών, ακόμη και εκείνων που μέχρι πρότινος θεωρούνταν ευκατάστατες. Επίσης, οι χορηγίες σίτισης από ιδιωτικούς οργανισμούς είναι προσωρινή και ασταθής (τι θα γίνει αν ο οργανισμός αποφασίσει τη διακοπή της χορηγίας;), ενώ δημιουργούνται ερωτηματικά σχετικά με θέματα διαφήμισης στο σχολικό περιβάλλον.

Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα παραπάνω, και γνωρίζοντας ότι με την επιδρομή των νέων δρακόντειων μέτρων, το φαινόμενο του υποσιτισμού των παιδιών στην Ελλάδα, αναμένεται στους επόμενους μήνες να ενταθεί και να επεκταθεί δραματικά, το Ενιαίο Μέτωπο Ιατρικής Αλληλεγγύης του ΕΠΑΜ, προτείνει και καλεί όλους του εμπλεκόμενους και ενδιαφερόμενους φορείς να υποστηρίξουν την ακόλουθη πρόταση:

Να ξεκινήσει άμεσα κρατικό πρόγραμμα δωρεάν παροχής ενός δεκατιανού γεύματος σε όλους τους μαθητές, όλων των σχολείων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της χώρας. Το γεύμα αυτό, θα πρέπει να είναι υψηλής διατροφικής αξίας (γάλα, σάντουιτς με τυρί/ζαμπόν ή βραστό αυγό εναλλάξ, φρούτο εποχής και με εναλλακτικές επιλογές για παιδιά που είναι αλλεργικά σε κάποια συστατικά), με προϊόντα από Έλληνες παραγωγούς μόνο, χωρίς μεσάζοντες και χωρίς να προωθούνται συγκεκριμένες εταιρίες, το οποίο θα διανέμεται στους μαθητές μέσω των σχολικών κυλικείων και τα οποία θα μπορούν να εισπράξουν σχετική επιδότηση για τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα. Όσοι μαθητές δεν καταναλώσουν το γεύμα θα ενθαρρύνονται να το πάρουν στο σπίτι. Το κυλικείο θα εξακολουθεί να πουλά επιπρόσθετα τις προηγούμενες πρόχειρες τροφές, αλλά θα δίνεται η δυνατότητα σε όλους τους μαθητές να έχουν τουλάχιστον ένα θρεπτικό γεύμα την ημέρα, χωρίς να στοχοποιούνται. Ταυτόχρονα, θα πρέπει να υπάρξει ενημέρωση προς όλους τους μαθητές και γονείς, ανεξάρτητα από την ένταση της οικονομικής δυσκολίας που βιώνει η οικογένεια, σχετικά με τη σημασία αυτού του υγιεινού πρωινού γεύματος, καθώς και ενημέρωση των μαθητών σχετικά με την εξάλειψη του στιγματισμού εναντίον των ευάλωτων παιδιών, ώστε να κατανοήσουν ότι «θα μπορούσε να συμβεί στον καθέναν μας».

Πιστεύουμε ότι με την πραγματική ανεργία να κυμαίνεται μεταξύ 30-35% και την ύφεση που αναμένεται να βαθύνει ακόμη περισσότερο τους ερχόμενους μήνες, λόγω των ανελέητων οικονομικών πολιτικών, η παραπάνω πρόταση είναι επιτακτική. Εξάλλου, σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, γίνεται παροχή σχολικού γεύματος δωρεάν, ανεξαρτήτως κρίσης ή ανάγκης. Πρόσφατα, τα Υπουργείο Παιδείας ενέκρινε την διανομή γευμάτων μπανάνας (!) συγκεκριμένης εταιρίας, σε συγκεκριμένα σχολεία στα πλαίσια του μαθήματος της ευέλικτης ζώνης, για την προώθηση της υγιεινής διατροφής. Σε μια εποχή, όπου εκατοντάδες χιλιάδες μαθητές υποσιτίζονται χωρίς να το γνωρίζει κανείς, είναι τουλάχιστον προκλητικό από το Υπουργείο να προωθεί επιλεκτικά ένα συγκεκριμένο προϊόν που παράγεται στο εξωτερικό, διακινείται μέσω πολυεθνικών και να διαφημίζει έτσι συγκεκριμένη εταιρία μέσα στο σχολείο. Δεν μπορεί ο χώρος του σχολείου να αποτελέσει διαφημιστική πασαρέλα ιδιωτικών συμφερόντων, ιδιαίτερα όταν σχετίζεται με ένα τόσο φλέγον κι ευαίσθητο θέμα, όπως η σίτιση των παιδιών. Είναιχρέος της πολιτείας να μεριμνήσει άμεσα για τη σωστή σίτιση όλων των παιδιών της,  ιδιαίτερα σε μια εποχή, που οι γονείς τους βρίσκονται στην απελπισμένη κατάσταση να μην μπορούν να τους παρέχουν τα βασικά για την επιβίωσή τους, ακριβώς λόγω των πολιτικών, που οι τελευταίες κυβερνήσεις επέλεξαν. Βεβαίως, η πρόταση αυτή δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα στη ρίζα του, που είναι η ίδια κρίση (ποιος οδήγησε τους γονείς να χάνουν τις δουλειές τους και να μην έχουν να θρέψουν τα παιδιά τους;), είναι όμως η πιο ολοκληρωμένη, άμεση, προνοητική και ανθρώπινη ανταπόκριση στο επείγον πρόβλημα του παιδικού υποσιτισμού σήμερα, από όσες έχουν μέχρι τώρα δοκιμαστεί στα σχολεία και για την οποία δεν επιτρέπεται καμία δικαιολογία τύπου «δεν υπάρχουν λεφτά». Μιλούμε για τη σίτιση των παιδιών μας. Για τη σίτιση των παιδιών μας, λεφτά υπάρχουν. Τελεία.

Συστρατευόμαστε με οποιοδήποτε φορέα επιθυμεί να δραστηριοποιηθεί ανιδιοτελώς προς αυτήν την κατεύθυνση, πριν εκραγεί η διατροφική ωρολογιακή βόμβα, που οι ίδιες οι κυβερνητικές πολιτικές έχουν ενεργοποιήσει, με θύματα τα παιδιά μας.

ΕΝΙΑΙΟ ΜΕΤΩΠΟ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΕΠΑΜ