Λεωνίδας Χ. Αποσκίτης: Ο Καπιταλισμός της Αποκάλυψης

Ο Καπιταλισμός της Αποκάλυψης

Του Λεωνίδα Χ. Αποσκίτη*

Η ανεξέλεγκτη παγκοσμιοποίηση και το νεοφιλελεύθερο δόγμα φέρνουν τον πλανήτη στο χείλος του γκρεμού.

Οι ξεσηκωμοί και οι συγκρούσεις συνεχίζονται σε πολλές εστίες παγκοσμίως και εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο δείχνουν έτοιμοι να σηκώσουν το «πιστόλι» και να πυροβολήσουν κατ’ ευθείαν την καρδιά του σύγχρονου τέρατος.

Είναι φανερό ότι ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία έχει αρχίσει, ο μαφιόζικος καπιταλισμός μπαίνει στη βαθειά του κρίση και όλοι ονειρεύονται ότι, στο τέλος αυτής της ιστορικής νύχτας, οι τραπεζίτες θάναι αυτοί που θάχουν χάσει τον ύπνο τους.

Η πάλη των τάξεων είναι διαρκής αλλά η σημερινή κρίση διαδραματίζεται ως πάλη μεταξύ της εθνικής κυριαρχίας και της παγκόσμιας διακυβέρνησης. Όσο δεν αντιστέκονται οι λαοί, τα αρπακτικά της παγκοσμιοποιημένης ολιγαρχικής χρηματοπιστωτικής ελίτ εισβάλλουν στην χώρα από όλες τις πλευρές, θωρακισμένοι από δίκτυα δημοσιογράφων, πολιτοφυλακών, πρακτόρων, ειδικών δυνάμεων και μισθοφόρων έτσι ώστε να μπορούν να καταβυθίζουν μια ηλιόλουστη χώρα της Μεσογείου ή της Λατινικής Αμερικής, ή όπου αλλού στον κόσμο, σε ένα απύθμενο σκοτάδι.

Πνέει, όμως, ο άνεμος της Επανάστασης ή μήπως η εξέγερση της «μεσαίας τάξης» ευνοεί τα σχέδια του πολέμου;

Οι λαοί, σταδιακά και «στα τυφλά» ακόμη, εξεγείρονται χωρίς να έχουν αποκτήσει ένα συνειδητό, συνεκτικό, πολιτικό πρόγραμμα, αλλά, παράλληλα, βλέπουμε πολλές εξεγέρσεις να χειραγωγούνται μέσα από τις επιθυμίες και τα «εγώ» της νέας, κατώτερης μεσαίας τάξης, η οποία έχει εθισθεί στον καταναλωτισμό, τα τεχνολογικά γκάτζετ και την ποπ κουλτούρα.

Έτσι, μέσα από τις ΜΚΟ και την «Κοινωνία των Πολιτών» του αναπτυγμένου κόσμου, δηλαδή… Σόρος και ΣΙΑ, χρησιμοποιούν τις «χρωματιστές επαναστάσεις» ως πολιορκητικό κριό για να καταστρέψουν τα εχθρικά κράτη που αποτελούν εμπόδιο στα νεοταξικά σχέδια (βλ. Συρία), θέτοντάς τα υπό τον πλήρη έλεγχο της παγκοσμιοποίησης.

Όμως, ο κόσμος, αργά ή γρήγορα, θα καταλάβει και θα ξεσηκωθεί προς την σωστή κατεύθυνση γιατί, όπως λέει και ο Πολωνός καθηγητής Ζίγκμουντ Μπάουμαν: «κανένας δεν έχει τον έλεγχο, αυτή είναι η κύρια πηγή του σημερινού φόβου».

Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από έναν διαχωρισμό μεταξύ εξουσίας και πολιτικής, γι’ αυτό η εξουσία δεν έχει κύρος. Την ώρα που η πολιτική υποτίθεται ότι προσδιορίζεται ακόμα από τα έθνη, στην πράξη δεν υπάρχουν πλέον εθνικά σύνορα και οι περισσότεροι από αυτούς που βρίσκονται στην εξουσία δεν μπορούν να ισχυριστούν ότι έχουν δικαιοδοσία σε ο,τιδήποτε. Η μη εκλεγμένη ελίτ, η διεθνής ολιγαρχία, το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα επιβάλλουν την θέλησή τους σε όλα τα χρεωμένα έθνη μέσα από την «Συμμαχία των Προθύμων» Εκτελεστών, που προσπαθεί να ελέγξει και να καταστείλει τις παγκόσμιες αντιστάσεις.

Καθημερινά, εκατοντάδες χιλιάδες απλοί, ελεύθεροι και αποφασισμένοι πολίτες αντιστέκονται εμπράκτως στις ορδές της μαύρης στρατιάς, που τα διεθνή αρπακτικά έχουν εξαπολύσει κατά της ανθρωπότητας, και νέοι ήρωες προστίθενται στην μακριά σειρά των αθώων θυμάτων των πλανηταρχικών επιθέσεων στα Βαλκάνια, στην Βαγδάτη, στο Αφγανιστάν, στην Γάζα, στον Λίβανο, στη Λιβύη, στην Συρία.

Όλοι αυτοί οι άνθρωποι δεν βγαίνουν στους δρόμους για νάχουν… την γλυκιά παρηγορία ότι εκπλήρωσαν το καθήκον τους, ούτε γιατί είναι προβοκάτορες και πλιατσικολόγοι, όπως τους αποκαλούν οι διάφορες εξωνημένες ελίτ παντού. Αντίθετα, πολεμάνε για κάτι παραπάνω από δικαιώματα και μεταρρυθμίσεις, από συνδικαλιστικές διεκδικήσεις· θέλουν την πτώση του παγκόσμιου συστήματος, να σταματήσουν τα σχέδια της υπερεθνικής ολιγαρχίας για την επιβολή μιας παγκόσμιας οργουελλιανής τυραννίας.

Ο μέσος πολίτης που βιώνει ήδη τις συνέπειες από τους εκβιασμούς της χρηματοπιστωτικής μαφίας με ανεργία, μισθούς πείνας, φτωχοποίηση και κατασχέσεις περιουσιακών του στοιχείων, μία απάντηση οφείλει να δώσει: Απειθαρχία και στάση πληρωμών δανείων και φόρων, χρημάτων που πηγαίνουν στις διεφθαρμένες τοπικές ελίτ και στις απρόσωπες παγκόσμιες οικονομικές δυνάμεις, επιτρέποντάς τους να διατηρούν της επικυριαρχία τους. Εξέγερση κατά των φόρων και των τοκογλύφων, αυτό είναι το έσχατο όπλο άμυνας των πολιτών πριν από την ένοπλη εξέγερση.

Το εξεγερσιακό κύμα που σαρώνει όλο τον κόσμο έχει προκαλέσει πολλές ανησυχίες για την φύση του και την προοπτική του ανάμεσα στους κύκλους του κατεστημένου. Είναι χαρακτηριστικό το άρθρο στην Wall Street Journal (28/6/2013) του γνωστού νεοφιλελεύθερου πολιτικού επιστήμονα του πανεπιστημίου του Stanford, Φράνσις Φουκουγιάμα, συγγραφέα του βιβλίου «Το τέλος της Ιστορίας», που μιλάει για «επανάσταση της μεσαίας τάξης» και προειδοποιεί τους πολιτικούς στις ΗΠΑ και την Ευρώπη να προετοιμάζονται και στις χώρες τους για το ενδεχόμενο αυτό. Κάτι ανάλογο διαπιστώνει και η ναυαρχίδα του βρετανικού mainstream τύπου, ο Economist (29/6/2013), λέγοντας «Πολιτικοί, Προσέχετε» σε ανάλογο αφιέρωμά του και τονίζοντας το γεγονός ότι οι εξεγερμένοι είναι συντονισμένοι τόσο στο διαδίκτυο όσο και στους δρόμους, χάρη στη νέα τεχνολογία. Αυτό που έχει κάνει εντύπωση είναι ο ρυθμός της επιτάχυνσης των διαμαρτυριών σε όλο τον πλανήτη, επειδή οι διαδηλώσεις οργανώνονται μέσω των κοινωνικών δικτύων, τα οποία μεταδίδουν άμεσα τις πληροφορίες και ενθαρρύνουν την μίμηση. Αυτό μπορεί να είναι καινοφανές, αλλά ο ρυθμός που εκδηλώνονται οι εξεγέρσεις και απλώνονται παντού θυμίζει για πολλούς την «Άνοιξη των Λαών» του 1848, όταν ένας επαναστατικός πυρετός, παράγωγος της ανάπτυξης της ευρωπαϊκής μεσαίας τάξης, ξέσπαγε σε όλα σχεδόν τα ευρωπαϊκά εδάφη.

Στις αρχές του ιδιαίτερου αυτού έτους, του 1848, τρεις μεγάλες ιστορικές προσωπικότητες, ο επιφανής Γάλλος πολιτικός στοχαστής Αλέξις ντε Τοκβίλ, και οι δύο Γερμανοί θεμελιωτές του κομμουνιστικού κινήματος, ο τριαντάχρονος Καρλ Μαρξ και ο εικοσιοκτάχρονος Φρήντριχ Ένγκελς, είχαν νοιώσει τον άνεμο που φύσαγε τότε πάνω από την γηραιά ήπειρο.

Ο Τοκβίλ σηκώθηκε μέσα στην γαλλική Βουλή και τους είπε ανοιχτά: «Κοιμόμαστε πάνω σ’ ένα ηφαίστειο… Μα δεν βλέπετε λοιπόν ότι η γη τρέμει πάλι; Πνέει άνεμος επανάστασης, η καταιγίδα είναι στον ορίζοντα».

Παράλληλα με αυτόν, οι Μαρξ και Ένγκελς διατύπωναν τις βασικές αρχές της προλεταριακής επανάστασης στο κείμενο που θα κυκλοφορούσε γύρω στις 24 Φεβρουαρίου του 1848, με τον τίτλο «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος», σε πολλές γλώσσες.

Όπως υπογραμμίζει ο Βρετανός ιστορικός Έρικ Χόμπσμπαουμ στο πρώτο κεφάλαιο με τίτλο «Η Άνοιξη των Λαών» του εξαιρετικού έργου του Η Εποχή του Κεφαλαίου (ΜΙΕΤ, 2006), και οι τρεις τους αποδείχθηκαν προφήτες.

«Μέσα σε μερικές εβδομάδες, στην περίπτωση μάλιστα του Μανιφέστου μέσα σε μερικές ώρες, οι ελπίδες και οι φόβοι των προφητών έδειχναν να βρίσκονται στα πρόθυρα της πραγματοποίησης. Η γαλλική μοναρχία ανατράπηκε με εξέγερση, ανακηρύχθηκε η Δημοκρατία και η ευρωπαϊκή επανάσταση είχε πια αρχίσει.

Υπήρξαν και μεγαλύτερες επαναστάσεις στην ιστορία του σύγχρονου κόσμου, και σίγουρα ήταν πιο πετυχημένες. Αλλά δεν υπήρξε καμμιά που να διαδόθηκε τόσο γρήγορα και πλατιά, διασχίζοντας σαν πυρκαγιά σύνορα, χώρες, ακόμα και ωκεανούς. Στη Γαλλία, το φυσικό κέντρο και πυροδότη των ευρωπαϊκών επαναστάσεων, η αβασίλευτη δημοκρατία ανακηρύχθηκε στις 24 Φεβρουαρίου. ‘Ως τις 2 Μαρτίου η επανάσταση είχε κυριεύσει τη νοτιοδυτική Γερμανία, ώς τις 6 Μαρτίου τη Βαυαρία, ώς τις 11 Μαρτίου το Βερολίνο, ώς τις 13 μαρτίου τη Βιέννη και σχεδόν αμέσως την Ουγγαρία, ώς τις 18 Μαρτίου το Μιλάνο και κατ’ επέκταση την Ιταλία (όπου μια άλλη εξέγερση κυριαρχούσε ήδη στη Σικελία). Εκείνο τον καιρό, η ταχύτερη υπηρεσία πληροφοριών που ήταν διαθέσιμη σε όλους (η υπηρεσία της τράπεζας Ρότσιλδ) δεν μπορούσε να μεταφέρει τα νέα από το Παρίσι στην Βιέννη σε λιγότερες από πέντε ημέρες. Μέσα σε λίγες εβδομάδες δεν είχε απομείνει όρθια καμιά κυβέρνηση σ’ έναν γεωγραφικό χώρο που καλύπτεται σήμερα, ολικά ή μερικά, από δέκα κράτη (Γαλλία, Δυτική Γερμανία, Ανατολική Γερμανία, Αυστρία, Ιταλία, Τσεχοσλοβακία, Ουγγαρία, μέρος της Πολωνίας, της Γιουγκοσλαβίας και της Ρουμανίας). Οι πολιτικές επιπτώσεις της επανάστασης μπορούν να θεωρηθούν σοβαρές επίσης στο Βέλγιο, την Ελβετία και τη Δανία), χωρίς να υπολογίσουμε τον μικρότερο αντίκτυπο σε μερικά άλλα. Εκτός από αυτό, το 1848 ήταν η πρώτη δυνητικά παγκόσμια επανάσταση, αφού η άμεση επίδρασή της μπορεί να ανιχνευτεί στην εξέγερση του 1848 στο Περναμπούκο (Βραζιλία) και λίγα χρόνια αργότερα στη μακρινή Κολομβία».

Οι επαναστάσεις του 1848 έχουν και μια άλλη σχέση με το σημερινό εξεγερσιακό ντόμινο. Εκτός του ότι τέτοιες ταυτόχρονες κοινωνικές εκρήξεις σε μια ήπειρο είναι σπάνιο φαινόμενο, η έκρηξη του 1848 είναι η μόνη που άγγιξε τόσο τις «αναπτυγμένες» όσο και τις καθυστερημένες περιοχές της ηπείρου, κάτι που παρατηρείται πάλι σήμερα σε σχέση με όλο τον πλανήτη.

Έξι, όμως, μήνες μετά την έκρηξή της, όλα τα καθεστώτα που ανέτρεψε παλινορθώθηκαν, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αυτή η «χρονιά της επανάστασης» δεν επηρέασε την ιστορική πορεία της Ευρώπης επειδή δεν την άλλαξε άμεσα και επαναστατικά. Όμως, το 1848 δεν ήταν ένα σύντομο ιστορικό επεισόδιο χωρίς συνέπειες. Ήταν σαν μια «οβερτούρα», αλλά όχι η κύρια όπερα της επανάστασης, παρατηρεί ο Χόμπσμπαουμ, αν δεν είχε συμβεί, όμως, και, το κυριότερο, αν δεν υπήρχε ο φόβος στο κατεστημένο της επανάληψης αυτού του ντόμινο των εξεγέρσεων, τότε η ιστορία της Ευρώπης τα επόμενα εικοσιπέντε χρόνια δεν θα είχε αλλάξει.

Οι επαναστάσεις του 1848, λοιπόν, ήταν μια «άνοιξη των λαών» που δεν κράτησε πολύ, η επαναστατημένη ζώνη ήταν πολιτικά ετερογενής, κάτι που ισχύει και σήμερα, ωστόσο υπήρχε μια κοινή αίσθηση, μια παρόμοια ρητορική και μια απελευθερωτική ουτοπική διάθεση, κάτι ανάλογο με τα αιτήματα που συνδέουν μεταξύ τους τα πρόσφατα γεγονότα σε Τουρκία και Βραζιλία με την «Αραβική Άνοιξη» και τις συνεχιζόμενες διαδηλώσεις σε πολλές πόλεις της Ευρώπης.

Κατ’ αναλογίαν, λοιπόν, το 2013 ίσως να αποδειχθεί μια νέα «οβερτούρα» για όσες ανατροπές θα γίνουν στον κόσμο μέχρι το τέλος της δεύτερης δεκαετίας του 21^ου αιώνα, με ορόσημο το 2020.

*[Δημοσιεύθηκε στο ΤΡΙΤΟ ΜΑΤΙ, τ.213]