Κώστας Ράπτης: Κλάδος ελαίας Νταβούτογλου προς Γκιουλέν

Κλάδος ελαίας Νταβούτογλου προς Γκιουλέν

Του Κώστα Ράπτη

[Πηγή: Capital.gr, 30/12/2013]

Καθώς το σκάνδαλο διαφθοράς φέρνει στην επιφάνεια διαμάχες στους κόλπους της τουρκικής ελίτ που μέχρι τώρα εκδηλώνονταν υπόγεια, η αναζήτηση νέων συμμάχων αρχίζει και θυμίζει “μουσικές καρέκλες”, με την κοσμική αντιπολίτευση να καλύπτει πολιτικά την “Κοινότητα” του εγκατεστημένου στις ΗΠΑ ιεροκήρυκα Fethullah Gülen, την κυβέρνηση Erdoğan να στρέφεται προς την στρατιωτική ηγεσία και τον υπουργό Εξωτερικών Ahmet Davutoğlu να απευθύνει δημοσίως μιαν ενδιαφέρουσα πρόταση “διαλόγου”.

Κυβέρνηση και “Κοινότητα” ανταλλάσσουν δηλητηριώδη βέλη, αποφεύγοντας ωστόσο να κατονομάσουν η μία την άλλη: ο Gülen καταράστηκε όσους προσπαθούν να πνίξουν τη δικαστική διερεύνηση του σκανδάλου διαφθοράς, ενώ ο Tayyip Erdoğan υποσχέθηκε να ξεσκεπάσει και να οδηγήσει πίσω στις σπηλιές της τη συμμορία που έχει μετατραπεί σε κράτος μέσα στο κράτος και δυσφημεί αθώους ανθρώπους.

“Όποιος ψάχνει για συμμορία, ας συγκεντρώσει το υπουργικό συμβούλιο” ήταν το σχόλιο του προέδρου του Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος Kemal Kılıçdaroğlu, ενώ ο Devlet Bahçeli του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης υπερασπίσθηκε την αστυνομία και διαπίστωσε ότι ο Τούρκος Πρωθυπουργός επιχειρεί να καλύψει ένα βρώμικο κύκλωμα διαφθοράς ανοίγοντας βεντέτα με την “Κοινότητα”, χωρίς ελπίδες να επιτύχει.

Ως εδώ, δεν έχει τίποτε το παράδοξο, χωρίς να παύει πάντως να είναι αξιοσημείωτο, το γεγονός ότι τα κεμαλικά αντιπολιτευόμενα κόμματα δείχνουν να συγκλίνουν, ενώπιον του κοινού εχθρού, με τον εγκατεστημένο στις ΗΠΑ ιμάμη. Περισσότερο ενδιαφέροντα ωστόσο είναι τα ανοίγματα της κυβέρνησης Erdoğan προς τη στρατιωτική ηγεσία, στην καθυπόταξη της οποίας αφιέρωσε όλη την προηγούμενη δεκαετία.

Μιλώντας στην ιδιαίτερη πατρίδα του Yozgat, ο νέος υπουργός Δικαιοσύνης Bekir Bozdağ σημείωσε ότι έχουν υπάρξει αδικίες στην απονομή δικαίου: άλλες στο παρελόν και άλλες εις βάρος άλλων σήμερα. Και πρόσθεσε ότι χρειάζεται “συνένωση δυνάμεων” απέναντι σε ενέργειες που παραβιάζουν το Σύνταγμα και τον νόμο. Το υπονοούμενο σαφές: οι μαζικές, και δικονομικά αμφιλεγόμενες, δίκες εναντίον του κεμαλικού παρακράτους (Ergenekon κ.ο.κ.) που υλοποιήθηκαν με τη συνδρομή των ανθρώπων της “Κοινότητας” σε Αστυνομία και Δικαιοσύνη θα πρέπει να αναθεωρηθούν, τώρα που οι στόχοι του ιμάμη έχουν αλλάξει. Σαφέστερος ο πρωθυπουργικός σύμβουλος Yalçın Akdoğan υποστήριξε σε άρθρο του ότι οι φυλακισμένοι αξιωματικοί “παγιδεύθηκαν” από ομάδες εντός του δικστικού σώματος ενώ ο αντιπρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του κυβερνώντος κόμματος Mustafa Elitaş, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Hürriyet υποστήριξε ότι θα πρέπει να τροποποιηθεί ο νόμος, ώστε να καταστεί δυνατή η επανάληψη της δίκης των εκατοντάδων καταδικασμένων στρατιωτικών.

Μολονότι όλα αυτά είναι πολύτως αποκαλυπτικά της εργαλειακής αντίληψης των κυβερνώντων για τον νόμο, είναι πολύ πιθανό οι στρατηγοί να ανταποκριθούν στο “φλερτ”, όχι μόνο από μνησικακία απέναντι στην “Κοινότητα” ή από διάθεση απόσπασης ανταλλαγμάτων, αλλά και από ένα αντανακλαστικό συσπείρωσης των κρατικών μηχανισμών απέναντι στην εξωθεσμική ισχύ του Gülen. Ήδη πάντως η ανακοίνωση του Γενικού Επιτελείου με την οποία τονίζεται ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις δεν αναμιγνύονται στις πολιτικές διαμάχες δίνει μια πρόγευση.

Την ίδια στιγμή ο Davutoğlu με συνέντευξή του την Κυριακή στο Kanal 7 έτεινε “κλάδο ελαίας” στους γκιουλενικούς, επισείοντας εμμέσως το φάσμα της επιστροφής στην κηδεμονευόμενη από το στρατό “δημοκρατία” του πρόσφατου παρελθόντος. Όπως είπε χαρακτηριστικά “η οδός της εξόδου από την παρούσα κρίση είναι ο διάλογος – για αυτό και ο Erdoğan έχει προσκαλέσει τον Gülen να επαναπατρισθεί στην Τουρκία”. Συμπλήρωσε με νόημα ότι η “κοινωνία των πολιτών”, η οποία υπέστη μεγάλη καταπίεση μετά το “μεταμοντέρνο πραξικόπημα” της 28ης Φεβρουαρίου 1997, έχει ενδυναμωθεί κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένης και της “Κοινότητας”. Όμως, αν η κοινωνία των πολιτών δεν ενεργεί με διαφάνεια και δεν σέβεβαται τους διακριτούς ρόλους με το κράτος, κινδυνεύει να εξανεμίσει το κεκτημένο της προηγούμενης δεκαετίας και να πληρώσει αυτή το μεγαλύτερο κόστος...

Τι εξηγεί αυτή την τοποθέτηση του Davutoğlu; Καταρχήν το γεγονός ότι ως υπουργός Εξωτερικών έχει άμεση αντίληψη του κόστους που ήδη πληρώνει η Τουρκία στις διεθνείς της σχέσεις και δη στην ευρωπαϊκή της προοπτική. Σε μια συγκυρία κατά την οποία η μεταστροφή της γαλλικής και γερμανικής πολιτικής άνοιγε τους δρόμους για την αναθέρμανσης της ευρωτουρκικής σχέσης, η παρούσα κρίση λειτουργεί εκτροχιαστικά. Μολονότι και οι ΗΠΑ δεν έχουν κρύψει τη δυσαρέσκειά τους για τα “ντιλ” με το Ιράν που αποκαλύπτουν τα σκάνδαλα διαφθοράς και την αντιδυτική συνωμοσιολογική ρητορική με την οποία ο Erdoğan προσπαθεί να αντεπιτεθεί, ο ωμός πραγματισμός της Ουάσιγκτον πιθανότατα θα αποτρέψει μόνιμες βλάβες. Αντίθετα, το βάρος που έχει για την Ε.Ε. ο λόγος περί “αξιών” έχει ήδη προκαλέσει έναν πόλεμο λέξεων ανάμεσα σε Τούρκους και Ευρωπαίους αξιωματούχους. Ο επικεφαλής των Σοσιαλιστών στο Ευρωκοινοβούλιο Hannes Swoboda διαπίστωσε ότι η ήρθε η ώρα να αλλάξει η Τουρκία πρωθυπουργό, ενώ την ανησυχία τους για τις παρεμβάσεις στο έργο της τουρκικής δικαιοσύνης εξέφρασαν ο επίτροπος Διεύρυνσης Stefan Füle, ο επικεφαλής της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου Elmar Brok και η συμπρόεδρος της μικτής κοινοβουλευτικής επιτροπής Ε.Ε.-Τουρκίας Hélène Flautre, για να λάβουν από τον νέο υπουργό Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της κυβέρνησης Erdoğan, Mevlüt Çavuşoğlu την απάντηση ότι οι Ευρωπαίοι ιθύνοντες θα πρέπει να τοποθετούνται με προσοχή και χωρίς “προκατασκευασμένες απόψεις” στα εσωτερικά πολιτικά θέματα της χώρας του.

Σε ένα δεύτερο επίπεδο, ο Davutoğlu γνωρίζει ότι βρίσκεται προσωπικά στο στόχαστρο της “Κοινότητας”, όχι μόνο διότι με την ανέλιξή του παραμέρισε ιδρυτικά στελέχη του κυβερνώντος κόμματος περισσότερο φιλικά προς τον Gülen, αλλά και γιατί οι αποτυχίες της εξωτερικής πολιτικής του βρίσκονται στη ρίζα της ρήξης στους κόλπους του πολιτικού Ισλάμ. Η διαιώνιση της ψυχρότητας με το Ισραήλ δεν είναι αρεστή στην “Κοινότητα”, ενώ η “ταυτοτική” σουνιτική διπλωματία που συνάντησε τα όριά της στην συριακή κρίση παρόξυνε τις εντάσεις στο εσωτερικό της Τουρκίας, όπως έδειξαν και οι αντικυβερνητικές διαδηλώσεις του καλοκαιριού, με τη μαζική συμμετοχή σε αυτές του Αλεβιτικού στοιχείου.