Η Ανατομία μιας Παρακμής

Η Ανατομία μιας Παρακμής

Graffiti του Banksy

[Πηγή: STRANGE JOURNAL, 12/04/2013]

Μπορεί να έχουμε κουραστεί να μιλάμε για “κρίση” εντός κι εκτός εισαγωγικών, αλλά αν εξετάσουμε την κοινωνία όπως έναν ασθενή, μπορούμε να κάνουμε διάγνωση για τους λόγους που η ασθένειά του μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε θάνατο! Κι αυτό γιατί τα συμπτώματα ήταν χρόνια, αλλά κανείς δεν έδινε σημασία. 

1. Απαξίωση της πολιτικής. 

Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν ενδιαφέρονταν για την πολιτική ως μέσο αλλαγής και προσέγγισης της κοινωνίας και του σχηματισμών των δομών της. Την είχαν συνδέσει με τους επαγγελματίες της, ή με τα κομματόσκυλα. Για να επιδείξει ο Έλληνας ζήλο στο πολιτικό πεδίο, θα έπρεπε να είχε συμφέρον. Ρουσφέτι ή παράσημα από την παράταξη στην οποία ανήκει. Μάλιστα το “απολιτίκ” έγινε trend, γι’ αυτό πέρασε η γραμμή, πως δεν χρειάζεται να εκφράζεις τις ιδεολογικές σου προτιμήσεις. Ακόμη χειρότερα έγιναν τα πράγματα με την μετατροπή της πολιτικής σε θέαμα. Δεν υπήρχε λόγος ν’ ασχολείσαι με την πολιτική -έτσι σου έλεγαν- γιατί το life style είχε τόσες αστραφτερές προτάσεις για σένα, που οτιδήποτε άλλο ήταν “χάσιμο χρόνου”.

2. Κωστόπουλος και σκυλάδικο.

Αν τυχόν βρισκόσουν σε παρέα και άνοιγες συζήτηση για οτιδήποτε πέρα από την τηλεόραση, τα realities, τις γκόμενες, τον Θρύλο και την Πάνια, είχες πρόβλημα. Γινόσουν ο “βαρετός”, ο “ξενέρωτος”, ο “παράξενος”. Αν τυχόν ο τρόπος διασκέδασής σου δεν περιλάμβανε την Βανδή, τον Ρουβά, τον Ρέμο και τους λοιπούς φασουλήδες τότε ήσουν ο “κουλτουριάρης”, ο περιθωριακός. Αυτή η κατασκευή του πολιτισμικού περιθωρίου, ο εξοβελισμός της διαφορετικής κουλτούρας από το επαρχιωτικό mainstream, ήταν το λίπασμα για να ανθίσουν τα αγκάθια του φασισμού.

Γενιές γαλουχήθηκαν με το Nitro, με τις συμβουλές του κάθε Κωστόπουλου και με δεκάλογους επιτυχίας, σνομπάροντας την γνώση του βιβλίου, τους κλασικούς συγγραφείς και οτιδήποτε πνευματικό, εκτός αν συγκαταλεγόταν στην Ορθόδοξη πίστη. Όπως λέει κι ένα εύστοχο σύνθημα “με τόσα χρόνια Μύκονο, πως να βρεις τον δρόμο για την Ιθάκη;”.

3. Πολιτισμική ένδεια, ίσον ηθική κατάπτωση.

Σε συνέχεια της προηγούμενης επισήμανσης, ας κοιτάξουμε ποιους επιβράβευε τόσα χρόνια ο ελληναράς. Κάθε σούργελο, οποιοσδήποτε γινόταν ο χαϊδεμένος των media, πούλαγε δίσκους, γέμιζε τα τραπέζια στα clubs και πούλαγε μούρη. Η “μούρη” ήταν -και ακόμα δεν φαίνεται να αλλάζει αυτό- πολύ πιο σημαντική απ’ οτιδήποτε άλλο στην υιοθέτηση του life-style. Σε συνδυασμό βέβαια με το ότι είμαστε από τους πιο τηλεορασόπληκτους λαούς, οδήγησε στην εκμηδένιση οποιασδήποτε διάθεσης για παιδεία. Η ενημέρωση, η αισθητική, ο τρόπος σκέψης, ήρθαν και κούμπωσαν με τα αντίστοιχα της κυρίαρχης ιδεολογίας. Ο εξουσιαστικός λόγος έγινε ψευδής συνείδηση της πλειοψηφίας.

Και πως νομίζεις θα αντιμετωπίσεις αυτή την πλέμπα, όταν έχεις μάθει στον Χατζηγιάννη, την Μενεγάκη και τον Σουλειμάν; Πως έχεις θωρακιστεί απέναντι στις πιέσεις του περιβάλλοντος και με τι “όπλα” θα διαμορφώσεις μια αντι-κουλτούρα που θα αντιμετωπίσει την λαίλαπα;

4. Ευλογημένη άγνοια

Έχει τύχει να βρεθώ στο ίδιο τραπέζι με άνθρωπο που υπερασπιζόταν την άποψή του ότι τα βιβλία είναι χαμένος χρόνος, με το επιχείρημα “δεν διαβάζω για να έχω ανοιχτούς ορίζοντες“. Πέρα το τραγελαφικά οξύμωρο της υπόθεσης, τέτοια άτομα υπάρχουν πολλά σ’ αυτή την νότια χώρα της βαλκανικής. Η ηθελημένη άγνοια για γεγονότα, πρόσωπα και καταστάσεις, ήταν η προπαρασκευή του αμόρφωτου φασίστα που τώρα συντάσσεται με τον σκουρόχρωμο φυρερίσκο της Χ.Α. και την συμμορία του. Επίσης, η κουραδομαγκιά, οι κραυγές και η υιοθέτηση τηλεοπτικής γλώσσας, ευνόησαν την άγνοια. Όταν δεν έχεις άποψη, εύκολα συντάσσεσαι με το τίποτα.

5. Πρότυπα προς αποφυγή

Η ελληνική…show biz, ένα άθλιο συνονθύλευμα από πορνίδια, κυνικούς, ναρκισσιστές  κι επικίνδυνα βλάκες, ήταν το πεδίο που ο τηλεορασόπληκτος Έλλην, αντλούσε συμπεριφορές, στερεοτυπικές φράσεις και “παιδευόταν”. Αν έχεις για πρότυπα ξανθιές περσόνες, εγωπαθή είδωλα και αμόρφωτα τσουτσέκια να σου κάνουν μασάζ στις προκαταλήψεις και διαιωνίζουν την δική τους ανεπάρκεια, τότε μετατρέπεσαι κι εσύ σ’ ένα άτομο πάσχον από παθολογίες διαφόρων μορφών και τύπων.

6. Το χρήμα ως θεός και διάβολος

Στις δύο προηγούμενες δεκαετίες ειδικά, ως μέτρο επιτυχίας, αναγνώρισης και κύρους τέθηκε το χρήμα. Ακόμη και η αξιολόγηση των ανθρώπων έπαιρνε ως μέτρο το “πόσα λεφτά βγάζουν”. Σε συνδυασμό με το ότι ο ελληναράς θεωρούσε γνωστό, άρα πιο αξιόπιστο (για τα δικά του μέτρα) όποιον έδειχνε η τηλεόραση, δημιουργήθηκε ο αυτοματισμός, ότι όσοι εμφανίζονται στο χαζοκούτι είναι πετυχημένοι, άρα λογικό να βγάζουν και χρήματα, ή και το αντίστροφο.

Το χρήμα τοποθετήθηκε ως το ύψιστο ζητούμενο, ως το ιερό δισκοπότηρο και μέσα σε μια ανταγωνιστική κοινωνία ούτως ή άλλως, γέννησε επιθυμία για δύναμη και εξουσία. Ακόμη, το να ακολουθήσεις το όνειρό σου κι ας μην είναι επικερδές, παραμένει μια αντιδημοφιλής επιλογή. Καθόλου τυχαία γονείς έσπρωχναν τα παιδιά τους να γίνουν γιατροί, δικηγόροι και προγραμματιστές.

Οι παραπάνω λόγοι διαμόρφωσαν ανθρωπάκια αμόρφωτα, αποπροσανατολισμένα, άδεια από οποιαδήποτε κουλτούρα, απαίδευτα και υλιστικά. Η κρίση που βιώνουμε μπορεί να έχει αναφερθεί ότι είναι πρωτίστως ηθική και πολιτισμική, αλλά οφείλουμε να αντιληφθούμε πως φτάσαμε στο σημείο να έχουμε όπλα για να την πολεμήσουμε. Και αν θέλουμε να αντιπαραταχθούμε, χρειάζεται μια ολική καταστροφή του ελληνικού τρόπου σκέψης. Ο πολίτης ή καλύτερα ο άνθρωπος οφείλει να ενημερώνεται για το τι συμβαίνει γύρω του, να διαβάζει, να σκέφτεται, να επιθυμεί την συμμετοχή. Οτιδήποτε άλλο ευνοεί αυτούς που αρέσκονται να μιλάνε για “κοινή γνώμη”, δηλαδή μια μάζα που εύκολα διαχειρίζονται μέσω των ΜΜΕ και μετά την πετάνε στην αρένα της “δημοκρατίας” και των προκάτ επιλογών της.