Οι ευρωκάλπες θα βγάλουν τέρατα

Οι ευρωκάλπες θα βγάλουν τέρατα

Σκίτσο του Vitalsky

Του Τάσου Παππά

[Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών, 15/09/2013]

«Αν αναλογιστούμε τι κάναμε μαζί, κατά τη διάρκεια της κρίσης, νομίζω πως μπορούμε να ισχυριστούμε ότι ποτέ δεν θα θεωρούσαμε ότι θα τα πετυχαίναμε όλα αυτά τα τελευταία πέντε χρόνια». Μιλώντας στην ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, είπε τα παραπάνω, ανάμεσα σε πολλά άλλα καθησυχαστικά. Αναρωτιέσαι: Οι άνθρωποι που διοικούν την Ευρωπαϊκή Ενωση είναι μικρόνοες, μυαλοφυγόδικοι ή έχουμε να κάνουμε με φανατικούς;

Πράγματι, αυτά που έγιναν στην Ενωση κατά τη διάρκεια της κρίσης είναι πρωτοφανή. Οχι φυσικά με τον τρόπο που τα περιγράφει ο πρώην μαοϊκός και νυν υπάλληλος της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας, ο οποίος αποχωρώντας από τη θέση του κάποια δουλίτσα με πενιχρές μηνιαίες απολαβές μερικών δεκάδων χιλιάδων ευρώ θα βρει, ενδεχομένως ως σύμβουλος επενδύσεων. Θα είναι το αντίδωρο για τις υπηρεσίες που προσέφερε απλόχερα στα αφεντικά του.

Τα πέντε χρόνια που διαρκεί η κρίση είχαμε τη μεγαλύτερη (σε ειρηνικές συνθήκες) μεταφορά πόρων από τον φτωχό Νότο στον πλούσιο Βορρά. Η Γερμανία, όπως προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών της, κέρδισε κοντά στα 40 δισ. ευρώ και η Γαλλία περίπου 10 δισ. ευρώ. Μ’ άλλα λόγια, την ώρα που οι χώρες του Νότου υποχρεώνονταν να εφαρμόσουν σκληρές πολιτικές λιτότητας, κόβοντας μισθούς, συντάξεις, επιδόματα και καταργώντας εργασιακά δικαιώματα, η ατμομηχανή της ευρωζώνης και οι σύμμαχοί της επωφελούνταν από την κρίση και ταυτοχρόνως κουνούσαν το δάχτυλο και έδιναν μαθήματα στους ατίθασους, σπάταλους και τεμπέληδες Νοτιοευρωπαίους για το πώς πρέπει να ζουν, επιβάλλοντάς τους μέτρα που εκτόξευσαν την ανεργία και την ύφεση. Υποτίθεται ότι «η αλληλεγγύη είναι ο ακρογωνιαίος λίθος, η βάση και η συγκολλητική ουσία της Ευρωπαϊκής Ενωσης», όπως αναφέρει ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς (βλ. συνέντευξη στην «Εφ.Συν.» 7-9-2013). Αυτό όμως που συμβαίνει μοιάζει μάλλον με παράδοση άνευ όρων των ηττημένων ενός πολέμου στους νικητές.

Οι αποφάσεις που μετέτρεψαν τις χώρες του Νότου σε ερειπιώνες ελήφθησαν από τις πολιτικές ελίτ των μεγάλων χωρών και τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών, πίσω από κλειστές πόρτες, ερήμην των λαών, με το Ευρωκοινοβούλιο να παίζει εντελώς διακοσμητικό ρόλο. Το έλλειμμα δημοκρατίας είναι τόσο εκκωφαντικό που φέρνει σε εξαιρετικά δύσκολη θέση τους οπαδούς της ευρωπαϊκής ιδέας. Πώς να πείσεις τους πολίτες να υποστηρίξουν ένα σύστημα το οποίο: Αγνοεί επιδεικτικά τα εκλογικά σώματα. Εξακολουθεί να λειτουργεί ως μια κοινότητα κρατών με εγωιστικά συμφέροντα. Αντιδρά σε κάθε προσπάθεια εκδημοκρατισμού του. Υπερασπίζεται με νύχια και με δόντια τα συμφέροντα των πλουσίων (χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η αρνητική γνωμάτευση των νομικών υπηρεσιών της Κοινότητας στην πρόταση για επιβολή του φόρου Τόμπιν στις χρηματιστηριακές συναλλαγές που θα απέφερε 54 δισ. ευρώ ετησίως). Θεωρεί το κοινωνικό κράτος περιττή πολυτέλεια. Σώζει τις τράπεζες φορτώνοντας το κόστος στους εργαζόμενους και ιδιωτικοποιεί ό,τι είναι δημόσιο. Και το οποίο, σε τελική ανάλυση, δεν είναι νομιμοποιημένο. Οπως επισημαίνει ο Ιταλός φιλόσοφος Τζόρτζιο Αγκάμπεν «όταν μιλάμε για την Ευρώπη σήμερα βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την τεράστια αποποίηση μιας οδυνηρής αλλά και εμφανούς αλήθειας: το λεγόμενο Σύνταγμα της Ευρώπης δεν είναι νομιμοποιημένο» («Η Εποχή» 8-9-2013).

Ολα αυτά δεν είναι χωρίς συνέπειες. Οι Ευρωπαίοι πολίτες στέλνουν μηνύματα. Και είναι προδήλως ανησυχητικά, και για το μέλλον της Ευρώπης αλλά και για το μέλλον της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Το ρεύμα του ευρωσκεπτικισμού φουντώνει παντού και διαπερνά όλο το πολιτικό φάσμα. Ξεφυτρώνουν κόμματα σε διάφορες χώρες που ζητούν την επιστροφή στα εθνικά νομίσματα. Οι ακροδεξιοί σχηματισμοί (σε όλες τις εκδοχές τους) σημειώνουν εκλογικές επιτυχίες, διευρύνουν την επιρροή τους στις κοινωνίες και διεκδικούν πόστα σε κυβερνήσεις συνεργασίας. Το φαινόμενο απλώνεται ακόμη και στις σκανδιναβικές χώρες, οι οποίες μέχρι πριν από λίγα χρόνια ήταν ανθεκτικές στα μικρόβια της ξενοφοβίας, της μισαλλοδοξίας και του ρατσισμού. Από τις κάλπες των ευρωεκλογών σε μερικούς μήνες μπορεί να ξεπηδήσουν τέρατα.

Ο κύριος Μπαρόζο μάς καλεί να απαντήσουμε στο ερώτημα «αν θέλουμε να κρατήσουμε την Ευρώπη ή θα την εγκαταλείψουμε». Νομίζω ότι η απάντηση που πρέπει να πάρει είναι ότι «τη δική του Ευρώπη, την Ευρώπη των αδικιών, των ανισοτήτων, των εθνικών εγωισμών, την Ευρώπη που ενδιαφέρεται μόνο για τα ελλείμματα και τον πληθωρισμό και αδιαφορεί για την ανεργία και τη φτωχοποίηση των μαζών, την Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων, δεν θέλουμε να την κρατήσουμε».