Βασίλης Βιλιάρδος: Ελλάδα... Το ανόητο θύμα

Ελλάδα... Το ανόητο θύμα

Του Βασίλη Βιλιάρδου*

[Πηγή: Palmografos.com, 31/08/2013]

Διαπιστώνοντας ότι η Ισπανία παραποιεί τα στατιστικά της στοιχεία, ανακοινώνοντας υψηλότερο ΑΕΠ, αναρωτιόμαστε γιατί η Ελλάδα αποδέχεται το διεθνή εξευτελισμό της – επίσης, τόσες αποτυχημένες «συνταγές θεραπείας» της οικονομίας της

Η Ελλάδα, με τα αλλεπάλληλα λάθη όλων των κυβερνήσεων της, σκόπιμα και μη, έχει κλείσει σταδιακά πολλές «εξόδους κινδύνου» - όπως ήταν, για παράδειγμα, η «αναστολή πληρωμών» πριν από την εισβολή του ΔΝΤ, η επιστροφή στο εθνικό νόμισμα όταν το δημόσιο χρέος ήταν μη ενυπόθηκο, υπαγόμενο στο εθνικό δίκαιο και μετατρέψιμο σε δραχμές (πριν από την υπογραφή του PSI δηλαδή) κοκ.

Εν τούτοις, παρά τις μεγάλες δικές της ευθύνες, ο τρόπος, με τον οποίο χρησιμοποιείται η πατρίδα μας ως προπέτασμα καπνού, με στόχο την απόκρυψη των προβλημάτων πολλών άλλων χωρών του πλανήτη, είναι κάτι περισσότερο από εγκληματικός. Έχοντας τοποθετηθεί από το 2009 στο στόχαστρο, στο ρόλο καλύτερα του ιδανικού, ανόητου θύματος το οποίο,λόγω του διεφθαρμένου ή/και ανεπαρκούς πολιτικού του συστήματος, αδυνατεί να ορθώσει θαρραλέα το ανάστημα του, η Ελλάδα βυθίζεται όλο και πιο πολύ στην κρίση.

Στα πλαίσια αυτά, είναι αδύνατον να μην εκνευρισθεί κανείς, παρακολουθώντας τις δήθεν ξαφνικές αναφορές στα διεθνή και ελληνικά ΜΜΕ, σχετικά με την ανάγκη ενός τρίτου πακέτου στήριξης - καθώς επίσης μίας επόμενης διαγραφής χρέους. Πόσο μάλλον αφού ακόμη και ένας ανόητος καταλαβαίνει πλέον ότι, το θέμα δεν είναι η Ελλάδα, αλλά το σπάσιμο, η τρομακτική έκρηξη καλύτερα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής φούσκας – η οποία ευρίσκεται ήδη σε πλήρη εξέλιξη.

Ειδικότερα, τα προβλήματα της Ελλάδας σε σχέση με αυτά των Η.Π.Α. (ανάλυση μας), της Ιαπωνίας, του τραπεζικού συστήματος της Ευρωζώνης, καθώς επίσης των οικονομιών πολλών άλλων χωρών του πλανήτη είναι μάλλον αμελητέα – μηδενικά ίσως, εάν τα συγκρίνει κανείς με το «μερίδιο» της χώρας μας στην παγκόσμια οικονομία. Εν τούτοις, η Ελλάδα συνεχίζει να είναι στο επίκεντρο των συζητήσεων - ενώ κάθε φορά έρχεται στο φως ένα δήθεν καινούργιο θέμα που την αφορά, με στόχο τον αποπροσανατολισμό.

Ολοκληρώνοντας, αντί να ασχολείται η διεθνής κοινότητα με θέματα εξαιρετικά επικίνδυνα,όπως η χρεοκοπία της Ιαπωνίας ή, πολύ περισσότερο, η πορεία παρακμής και κατάρρευσης της υπερδύναμης, επικεντρώνεται στην ανάγκη ενός νέου πακέτου στήριξης για την Ελλάδα - το ύψος του οποίου είναι αστείο, συγκριτικά με το μέγεθος της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής φούσκας.

Αρκεί να σημειώσει κανείς ότι, ο τζίρος μίας εβδομάδας των τραπεζών διεθνώς είναι ίσος με το ετήσιο παγκόσμιο ΑΕΠ (περί τα 60 τρις $), για να κατανοήσει τόσο το μέγεθος της πιστωτικής φούσκας, όσο και την ασημαντότητα των μεγεθών της Ελλάδας – πόσο μάλλον όταν οι εξεγέρσεις λόγω του πληθωρισμού που προκαλεί στις αναπτυσσόμενες οικονομίες η ανεύθυνη μαζική εκτύπωση χρημάτων εκ μέρους των Η.Π.Α., ειδικά η αύξηση των τιμών των τροφίμων, είναι ήδη εκτός ελέγχου.

Επειδή τώρα δεν θέλουμε να θεωρητικολογούμε, θα αναφερθούμε σε μία άλλη χώρα, με την οποία θα έπρεπε να απασχολείται πολύ περισσότερο η κοινή γνώμη, από ότι με την Ελλάδα – στην Ισπανία. Υπάρχουν φυσικά αρκετά άλλα κράτη εντός (Ιταλία, Βρετανία, Γαλλία, Ολλανδία, Βέλγιο, Αυστρία κλπ.) και εκτός Ευρώπης (Τουρκία, Βραζιλία, Ν. Αφρική, Κίνα, Ινδονησία, Ινδία, Μαλαισία, Σιγκαπούρη κλπ.), τα οποία αντιμετωπίζουν τεράστια προβλήματα σήμερα – είναι όμως αδύνατον να τα συμπεριλάβουμε σε ένα μόνο κείμενο. Αναλυτικότερα για την Ισπανία τα εξής:

Η ΙΣΠΑΝΙΑ

Η Ισπανία είναι μία εξαιρετικά συμπαθής χώρα, η οποία γνωρίζουμε ότι είναι αντιμέτωπη με πολύ μεγαλύτερα προβλήματα, από αυτά της Ελλάδας – κυρίως επειδή το αδύνατο σημείο της, ο ιδιωτικός τομέας, χαρακτηρίζεται ως απελπιστικά υπερχρεωμένος.

Διαπιστώνοντας όμως ότι, αντιμετωπίζεται από την ηγεσία της Ευρωζώνης με εντελώς διαφορετικό τρόπο, από ότι η πατρίδα μας (μη υπαγωγή της στο ΔΝΤ, απ’ ευθείας ενίσχυση των τραπεζών της από το μηχανισμό στήριξης κλπ.), έχουμε την άποψη πως δεν είναι καθόλου δίκαιο. Πόσο μάλλον όταν πολλά από τα οικονομικά μεγέθη της πιθανότατα «παραποιούνται», ενδεχομένως με την ανοχή εάν όχι με τη συμμετοχή της Γερμανίας - με στόχο την απόκρυψη των τεράστιων κινδύνων που απειλούν, μέσω αυτής και όχι μόνο, τη ζώνη του ευρώ.

Ειδικότερα, σύμφωνα με διαπιστώσεις των ίδιων των Ισπανών, υπάρχουν ορισμένες «παραδοξότητες» στις στατιστικές της χώρας τους. Για παράδειγμα, τα φορολογικά έσοδα του κράτους μειώθηκαν κατά 5,7% του ΑΕΠ την περίοδο 2007-2011, παρά το ότι αυξήθηκαν σε μεγάλο βαθμό οι φόροι. Το γεγονός αυτό είναι ακόμη πιο «ύποπτο», επειδή στην Ελλάδα τα φορολογικά έσοδα αυξήθηκαν την ίδια περίοδο κατά 1,3% του ΑΕΠ - αν και η πατρίδα μας έχει πληγεί από την ύφεση πολύ περισσότερο.

Το τελευταίο έτος (2012), παρά το ότι οι φόροι στην Ισπανία αυξήθηκαν σε μεγάλο βαθμό, τα φορολογικά έσοδα παρέμειναν σχεδόν αμετάβλητα - κάτι που, σε συνδυασμό με τα υπερβολικά επίπεδα ανεργίας, δημιούργησε εύλογα την εντύπωση ότι, το πραγματικό μέγεθος της πτώσης του ΑΕΠ της χώρας (ύφεση), είναι κατά πολύ μεγαλύτερο, από αυτό που δηλώνεται επίσημα.

Αναλυτικότερα, το μέγεθος της ανεργίας στην Ισπανία είναι σχεδόν ανάλογο με αυτό της Ελλάδας, έχοντας αυξηθεί με τον ίδιο σχεδόν ρυθμό. Εν τούτοις η ύφεση στην Ελλάδα, η πτώση δηλαδή του ΑΕΠ, είναι κατά πολύ μεγαλύτερη, από αυτήν που ανακοινώνει επίσημα η Ισπανία - γεγονός που δεν είναι καθόλου εύκολο να ερμηνευθεί.

Στα πλαίσια αυτά, ερευνήθηκαν τα στατιστικά στοιχεία των τριών μεγαλύτερων κλάδων της Ισπανίας: των κατασκευών, της βιομηχανίας και των υπηρεσιών. Και στους τρεις αυτούς τομείς χρησιμοποιήθηκαν οικονομικοί δείκτες βασισμένοι στην αγορά (όπως, για παράδειγμα, η κατανάλωση τσιμέντου), οι οποίοι τοποθετήθηκαν απέναντι στους επίσημους δείκτες - έτσι ώστε να μελετηθεί ιστορικά η εξέλιξη, ιδιαίτερα δε η σχέση μεταξύ τους. Τα αποτελέσματα ανά κλάδο ήταν τα εξής:

(α)  Κατασκευές: Όπως φαίνεται από το διάγραμμα Ι που ακολουθεί (μαύρη γραμμή οι επίσημες στατιστικές της κυβέρνησης, μπλε της αγοράς), η εξέλιξη της κατανάλωσης του τσιμέντου με κριτήριο την αγορά, μεταξύ των ετών 1993 και 2008 ήταν παρόμοια, συγκρινόμενη με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία της χώρας (ISCOF).

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ Ι - ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ

Εν τούτοις, μετά το 2008, η κατανάλωση του τσιμέντου με κριτήριο την αγορά, μειώθηκε με ραγδαίο ρυθμό - ενώ η αντίστοιχη, σύμφωνα με τις επίσημες στατιστικές, μειώθηκε πολύ πιο ήπια. Συμπερασματικά λοιπόν, ο τζίρος στον κλάδο των κατασκευών ήταν κατά πολύ χαμηλότερος, από αυτόν που ανακοίνωσε επίσημα η κυβέρνηση της χώρας (περίπου 62 για την κυβέρνηση και 38 για την αγορά).

(β)  Βιομηχανία: Εδώ (διάγραμμα ΙΙ) συγκρίνεται ο δείκτης της βιομηχανικής παραγωγής (IPI), με έναν επίσημο δείκτη, ο οποίος αποτελείται από διάφορους άλλους δείκτες - με τον ISA δηλαδή, το «συνθετικό» δείκτη της βιομηχανίας.

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΙΙ - ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

Όπως ακριβώς και στον προηγούμενο δείκτη (κατασκευές), η σύγκριση δείχνει μία ομοιόμορφη εξέλιξη έως το έτος 2008 - γεγονός όμως που αλλάζει ραγδαία μετά το 2008. Με κριτήριο λοιπόν την αγορά, η μείωση του τζίρου στη βιομηχανία ήταν κατά πολύ υψηλότερη, από αυτήν που ανακοίνωσε επίσημα η κυβέρνηση (περίπου 88 για την κυβέρνηση, μαύρη γραμμή και 70 για την αγορά, μπλε γραμμή).

(γ)  Υπηρεσίες: Στον κλάδο αυτό οι διαφορές (διάγραμμα ΙΙΙ) ήταν κατά πολύ μεγαλύτερες - γεγονός εξαιρετικά σημαντικό, αφού ο συγκεκριμένος τομέας συμβάλλει περισσότερο στο ΑΕΠ της Ισπανίας.

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΙΙΙ - ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

Ειδικότερα, ενώ ο επίσημος δείκτης (ISS) αυξάνεται το 2009, μετά από μία μικρή πτώση, ο βασιζόμενος σε στοιχεία της αγοράς δείκτης (IASS) σχεδόν καταρρέει - από το 103 που ανακοίνωσε επίσημα το κράτος, στο 65. Αυτό σημαίνει ότι, ο τζίρος στον κλάδο των υπηρεσιών έπεσε πάρα πολύ - παρά το ότι οι στατιστικές της κυβέρνησης ισχυρίζονται το αντίθετο.

Σύμφωνα τώρα με την έρευνα, εάν υποθέσει κανείς ότι οι δείκτες και στους υπόλοιπους κλάδους της οικονομίας (γεωργία, παραγωγή κλπ.) παρουσιάζουν ανάλογες διαφορές, τότε το ΑΕΠ της Ισπανίας θα ήταν κατά 21% χαμηλότερο από αυτό που ανακοινώνει επίσημα η κυβέρνηση - κάτι που θα σήμαινε με μεγάλη πιθανότητα ότι, η ισπανική κυβέρνηση «παραποιεί» τα στατιστικά στοιχεία της χώρας της σε μεγάλο βαθμό.

Εάν όμως το ΑΕΠ είναι κατά 21% χαμηλότερο (μία μείωση ανάλογη με αυτήν της Ελλάδας, η οποία έχει το ίδιο ποσοστό ανεργίας), τότε εξηγείται γιατί τα φορολογικά έσοδα είναι χαμηλότερα, παρά την αύξηση των φόρων - επίσης γιατί η ανεργία είναι τόσο υψηλή, κάτι που είναι αδύνατον να εξηγηθεί με βάση το ΑΕΠ που ανακοινώνει η κυβέρνηση.

Βέβαια, εάν το ΑΕΠ είναι χαμηλότερο από αυτό που δηλώνεται επίσημα, τότε το έλλειμμαύψους 3,9% που ανακοίνωσε η κυβέρνηση για το πρώτο εξάμηνο του 2013 είναι αναληθές -όπως επίσης το δημόσιο χρέος, σε σχέση με το ΑΕΠ.

ΤΟ ΕΓΚΛΗΜΑ

Έχοντας σε κάποιο βαθμό πεισθεί από την τεκμηρίωση των ίδιων των Ισπανών ότι, η κυβέρνηση παραποιεί τις στατιστικές της χώρας της, όπως πιθανότατα συμβαίνει και σε πολλά άλλα κράτη της Ευρωζώνης, ειδικά σε αυτά που αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα (Ιταλία, Γαλλία, Ολλανδία κλπ.), θεωρούμε εντελώς άδικη την αντιμετώπιση της Ελλάδας.

Γνωρίζοντας δε ότι είναι η μοναδική χώρα, η οποία υποχρεώθηκε να μειώσει τους μισθούς των εργαζομένων της σε τέτοιο βαθμό (διάγραμμα IV), παρά το ότι η ενέργεια αυτή επιδείνωσε τα μέγιστα την ύφεση, είμαστε της άποψης πως πρέπει να σταματήσουμε επιτέλους να «ενσαρκώνουμε» το ρόλο του πειραματόζωου και του ανόητου θύματος της Δύσης.

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ IV

Εξέλιξη των μισθών (κόκκινη γραμμή) και της απασχόλησης (μπλε γραμμή)

Όπως φαίνεται από το διάγραμμα IV (πηγή: Journal of Economic Perspectives - Eurostat), οι μέσοι μισθοί στην Ελλάδα καταρρέουν κυριολεκτικά μετά το 2010 – στην Ιρλανδία παραμένουν σχεδόν αμετάβλητοι (ελαφρά άνοδος), ενώ τόσο στην Πορτογαλία, όσο και στην Ισπανία αυξάνονται.

Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με το ότι τα προβλήματα της χώρας μας είναι τα μικρότερα μεταξύ των παραπάνω χωρών, τεκμηριώνει με τον καλύτερο τρόπο τόσο την άδικη αντιμετώπιση μας από το ΔΝΤ και τη Γερμανία, όσο και το έγκλημα που διαπράττεται - με κυριότερο θύμα το φτωχότερο πληθυσμό της χώρας.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Ολόκληρος ο πλανήτης είναι ένα καζάνι που βράζει – ενώ έχει ξεκινήσει η αλυσιδωτή πυρηνική έκρηξη του χρηματοπιστωτικού συστήματος, το οποίο κινδυνεύει ανά πάσα στιγμή να καταρρεύσει.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα αυτή τη στιγμή είναι αναμφίβολα η υπερχρέωση των Η.Π.Α., η οποία θα αντιμετωπισθεί πιθανότατα με τη διεξαγωγή πολέμων σε πολλές διαφορετικές περιοχέςτου πλανήτη – με στόχο την «κλοπή» ενεργειακών αποθεμάτων, κεφαλαίων, καθώς επίσης άλλων περιουσιακών στοιχείων εκείνων των χωρών, οι οποίες θα τοποθετηθούν στο στόχαστρο της υπερδύναμης.

Περαιτέρω, εάν σκεφθεί κανείς ότι, το 45% των ομολόγων που εκδίδει η Fed για τη χρηματοδότηση της αμερικανικής οικονομίας, ευρίσκονται στα χέρια τρίτων χωρών (Κίνα, Ιαπωνία κοκ.), οι οποίες έχουν ήδη αντικαταστήσει τα μακροπρόθεσμα (δεκαετή κλπ.) με βραχυπρόθεσμα, έτσι ώστε να είναι κοντά στην «πόρτα εξόδου», θα κατανοήσει ότι δεν είμαστε καθόλου μακριά από το τέλος. Πόσο μάλλον όταν τα επιτόκια δανεισμού των Η.Π.Α. έχουν ξεπεράσει το 2%, αυξάνοντας το έλλειμμα και το χρέος, καθώς επίσης καθιστώντας όλο και πιο δύσκολη την εξυπηρέτηση τους

Αμέσως μετά ακολουθεί η Ιαπωνία - η οποία πολύ δύσκολα θα αποφύγει τη χρεοκοπία, συμπαρασέρνοντας ολόκληρο τον πλανήτη. Περαιτέρω, η ξαφνική φυγή των κεφαλαίων από τις αναπτυσσόμενες οικονομίες (Ινδία, Τουρκία κλπ.), έχει οδηγήσει ήδη στη ραγδαία πτώση της ισοτιμίας των νομισμάτων τους – γεγονός που αυξάνει τα εξωτερικά χρέη τους σε δολάρια ή ευρώ, τον πληθωρισμό, τις τιμές των τροφίμων κοκ.

Στα πλαίσια αυτά, οι κίνδυνοι για την πατρίδα μας είναι εξαιρετικά μεγάλοι – ειδικά επειδή κυβερνάται απολυταρχικά από τους δανειστές της οι οποίοι, όπως φαίνεται, τη χρησιμοποιούν ως «παραπέτασμα καπνού» για την κάλυψη των δικών τους προβλημάτων. ‘Όπως υποθέτουν αρκετοί δε, κρίνοντας από την επιλογή υπουργών εκ μέρους του πρωθυπουργού, οι οποίοι τάσσονταν ευθέως υπέρ του ΔΝΤ, οι δανειστές δεν ελέγχουν μόνο την κυβέρνηση από το παρασκήνιο, αλλά έχουν φτάσει στο σημείο ακόμη και να διορίζουν τα μέλη της.

Δυστυχώς, εάν η κατάσταση αυτή συνεχισθεί, χωρίς να υπάρξει αντίδραση εκ μέρους των Ελλήνων, θα βρεθούμε αντιμέτωποι με εξαιρετικά επώδυνες συνθήκες – τις οποίες σήμερα δεν μπορούμε καν να φανταστούμε.

Φυσικά ευχόμαστε να κάνουμε λάθος και να είμαστε υπερβολικοί, διατυπώνοντας τέτοιους φόβους – αν και δεν είναι ίσως τόσο αρνητικό το να προετοιμάζεται κανείς για τα χειρότερα, λειτουργώντας με στόχο να αποφευχθούν τελικά.

Υστερόγραφο: Εάν στην δραματική πτώση των αμοιβών των Ελλήνων εργαζομένων, συνυπολογίσουμε την τεράστια μείωση όλων των εισοδημάτων (ενοίκια, κέρδη επιχειρήσεων κλπ.), όλων των λοιπών «αξιών» (τιμές ακινήτων, μετοχές κοκ.), τους υπέρογκους άμεσους και έμμεσους φόρους, τα χαράτσια, καθώς επίσης όλες τις άλλες επιβαρύνσεις, σε συνδυασμό με τη μείωση της ανταποδοτικότητας του δημοσίου (περιορισμός του κοινωνικού κράτους), τότε μόνο ως «σκόπιμα εγκληματικά» μπορεί να περιγράψει κανείς τα μέτρα και τα μνημόνια που επιβλήθηκαν – σε καμία περίπτωση ως απλά λανθασμένα, όπως αποδέχεται για πολλοστή φορά το ΔΝΤ (κανένας δεν θα μπορούσε να μας πείσει ότι, οι σχεδόν 10.000 οικονομολόγοι που απασχολεί η Παγκόσμια Τράπεζα, ο «εντολέας» ουσιαστικά του ΔΝΤ, καθώς επίσης τα δικά του στελέχη, έκαναν δήθεν λάθη στους υπολογισμούς τους).

Πόσο μάλλον αφού διαπιστώνεται ότι, όλες αυτές οι επιβαρύνσεις όχι μόνο δεν «πιάνουν τόπο», όχι μόνο δεν διορθώνουν τίποτα αλλά, αντίθετα, επιδεινώνουν ραγδαία τα μεγέθη της οικονομίας μας – με το δημόσιο χρέος στο τέλος του έτους να πλησιάζει το 200% του ΑΕΠ, από 112,9% το 2008 και παρά τις δύο διαγραφές / haircut  (πολύ περισσότερο εάν συνυπολογίσει κανείς τις πραγματικές ανάγκες ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών).

Βιλιάρδος Βασίλης

* Οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου.

[Πηγή: Market News]