H μόνη ανάπτυξη είναι αυτή της… ανεργίας

H μόνη ανάπτυξη είναι αυτή της… ανεργίας

Του Μιχάλη Ψύλου

[Πηγή: olympia, 12/08/2013]

Μόνο οι ηλίθιοι πιστεύουν ότι ο σύγχρονος καπιταλισμός μπορεί να δημιουργεί πραγματικές θέσεις απασχόλησης.

Με ένα ιδιαίτερα αιχμηρό σχόλιο για την Ελλάδα υποδέχθηκε τον πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά το αμερικανικό τηλεοπτικό δίκτυο ABC την περασμένη Πέμπτη: «Η ανεργία στην Ελλάδα έσπασε όλα τα ρεκόρ» μετέδιδε στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων το μεγαλύτερο τηλεοπτικό δίκτυο της Αμερικής. «Το ποσοστό ανεργίας τον Μάιο έφτασε το απίστευτο 27,6% από 23,8% τον Μάιο του 2012. Τα δύο τρίτα των νέων ανθρώπων είναι χωρίς δουλειά, παρά τα αυστηρά μέτρα λιτότητας, και η χώρα διανύει ήδη τον έκτο χρόνο βαθιάς ύφεσης», σχολίαζε με μπόλικη έκπληξη ο ρεπόρτερ του ABC. Τι να πει, άλλωστε, όταν σήμερα το ποσοστό της ανεργίας στην Ελλάδα είναι το υψηλότερο που έχει καταγραφεί ποτέ και παραμένει υπερδιπλάσιο της ανεργίας στην Ευρωζώνη, που διαμορφώθηκε στο 12,1% τον Ιούνιο.

«Μόνο οι ηλίθιοι πιστεύουν ότι η νέα οικονομία παράγει θέσεις απασχόλησης», έγραφε την ίδια ημέρα ο οικονομολόγος Πολ Κρεγκ Ρόμπερτς, πρώην αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών επί προεδρίας Κλίντον και διευθυντικό στέλεχος στη «Γουόλ Στριτ Τζέρναλ». «Τα επίσημα στατιστικά στοιχεία των περισσότερων κυβερνήσεων είναι μάλιστα πλασματικά, καθώς έτσι όπως ορίζουν τον πληθωρισμό και την ανεργία τείνουν να… εξαφανίσουν και τα δύο αυτά φαινόμενα», γράφει ο Ρόμπερτς στο τελευταίο του βιβλίο με τίτλο «Η οικονομία χάθηκε».

Η… ευαισθησία της Μέρκελ

Η Γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ -σίγουρη ότι θα επανεκλεγεί στις εκλογές του Σεπτεμβρίου- έχει από τώρα ζητήσει να γίνει «μια σε βάθος συζήτηση για την ανεργία» στην επόμενη σύνοδο κορυφής τον Οκτώβριο.

Στόχος είναι να δημιουργηθεί τον Δεκέμβριο ένα είδος ταμείου αλληλεγγύης της Ε.Ε., στο οποίο θα χορηγούνται χρήματα για την αντιμετώπιση της ανεργίας στις χώρες μέλη της Ευρωζώνης. Προσοχή, όμως. Οπως γράφει το «Σπίγκελ», «σύμφωνα με το σχέδιο της Μέρκελ, τα χρήματα θα παρέχονται μόνο σε αντάλλαγμα για μεταρρυθμίσεις που είναι νομικά δεσμευτικές και υπόκεινται σε σταθερές συμφωνίες». Με απλά λόγια, το Βερολίνο θέλει να βάλει σε καθεστώς μνημονίων ολόκληρη την Ευρωζώνη…

Η Μέρκελ αρνείται πάντως να μιλήσει για συγκεκριμένα ποσά και αν κρίνουμε ότι για την ανεργία των νέων σε όλη την Ευρωζώνη συμφωνήθηκε στην προηγούμενη σύνοδο κορυφής να εκταμιευτούν μόλις έξι δισεκατομμύρια ευρώ, μάλλον για νέα ψίχουλα θα μιλάμε… Στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, η ανεργία λαμβάνει πλέον εφιαλτικές διαστάσεις και οι άνεργοι αναζητούν κάθε πρόσφορη λύση για να βρουν δουλειά.

Για μια θέση βιβλιοθηκάριου

Στο κλειστό γήπεδο μπάσκετ της μικρής πόλης Πράτο στη βόρεια Τοσκάνη συγκεντρώθηκαν κάπου 700 άνεργοι από όλη την Ιταλία για να διαγωνιστούν σε ένα παιχνίδι 30 ερωτήσεων, με «έπαθλο» μια θέση… βιβλιοθηκάριου για τη δημοτική βιβλιοθήκη της γειτονικής πόλης Πότζιο α Καϊάνο. Η αμοιβή του βιβλιοθηκάριου είναι 900 ευρώ μικτά τον μήνα…

Οι θέσεις εργασίας έχουν γίνει σπάνιες και στην Ιταλία, ιδίως για τους νέους. Σε εθνικό επίπεδο, το 40,5% των Ιταλών κάτω των 25 ετών είναι άνεργοι. Στον ιταλικό Νότο το ποσοστό εκτοξεύεται πάνω από το 50%. Οσοι βρίσκουν δουλειά, συνήθως είναι κακοπληρωμένη και με σύμβαση περιορισμένης απασχόλησης. Ανάλογη είναι η κατάσταση στην Ισπανία και την Πορτογαλία. Οι κυβερνήσεις ισχυρίζονται ότι η ανεργία θα αντιμετωπιστεί με την ανάπτυξη. «Αλλά από πού θα προέλθει η ανάπτυξη;» διερωτάται με αρκετή δόση ειρωνείας ο Γερμανός οικονομολόγος Πέτερ Στάινμπεργκ. «Η Ισπανία, για παράδειγμα, ασκεί μια πολύ περιοριστική δημοσιονομική πολιτική. Αυτή η πολιτική δεν είναι όμως φιλική ούτε για τις επιχειρήσεις, γιατί η ανταγωνιστικότητα δεν μπορεί να συνδυαστεί μόνο με μια μέτρια επεκτατική νομισματική πολιτική και ένα ισχυρό ευρώ. Η πολιτική αυτή είναι αιτία πνιγμού για την ισπανική οικονομία», λέει ο Γερμανός οικονομολόγος.

Πώς είναι δυνατόν να υπάρξει ανάπτυξη, άλλωστε, όταν «το 60% των Ισπανών κερδίζουν λιγότερα από 1.000 ευρώ τον μήνα», όπως λέει η Παλόμα Λόπεθ, υπεύθυνη για θέματα πολιτικής της εργασίας στο συνδικάτο CCOO. «Η Πορτογαλία έχει κάνει σε πολύ μεγάλο βαθμό τη… βρόμικη δουλειά, αλλά εξακολουθεί να έχει υψηλά επίπεδα δημόσιου χρέους και ανεργίας», λέει και ο Πέδρο Σάντα Κλάρα, καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο της Λισαβόνας.

Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι την τελευταία επταετία η ανεργία έχει αυξηθεί σε όλες ανεξαιρέτως τις βιομηχανικές χώρες του κόσμου, εκτός από τη Γερμανία! Από τα πέντε εκατομμύρια ανέργους που είχε η Γερμανία το 2005, σήμερα έχει κάπου τρία εκατομμύρια –δηλαδή δύο εκατομμύρια λιγότερους. Στην πραγματικότητα, στο διάστημα 2005-2013 η γερμανική οικονομία αύξησε τις θέσεις εργασίας κατά 3,5 εκατομμύρια. Βέβαια, μπορεί ο μέσος όρος ανεργίας στη Γερμανία να είναι 7,4%, αλλά στα κρατίδια της πρώην Ανατολικής Γερμανίας το ποσοστό είναι 11,5%.

Περισσότεροι οι λευκοί φτωχοί

Και αν κάποιοι πιστεύουν ότι η σκληρή δημοσιονομική πολιτική είναι επιλογή μόνο της Γερμανίας και κάποια στιγμή «θα έρθουν οι Αγγλοσάξονες να μας σώσουν, όπως στον Β′ Παγκόσμιο Πόλεμο», τα πράγματα δεν είναι καλύτερα στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, παρά το γεγονός ότι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα ακολουθεί μια πιο επεκτατική νομισματική πολιτική.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες τον 21ο αιώνα, για παράδειγμα, «οι θέσεις εργασίας που δημιουργούνται από τη “μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου” αφορούν κυρίως χαμηλόμισθους, χωρίς συμβάσεις, με στόχο τη μείωση του κόστους εργασίας και τον πλουτισμό των στελεχών της Γουόλ Στριτ και των μετόχων των μεγάλων εταιρειών», λέει ο Αμερικανός οικονομολόγος.

Οι περισσότερες από αυτές τις θέσεις εργασίας είναι μερικής απασχόλησης χωρίς κρατήσεις για περίθαλψη ή σύνταξη, που δεν παράγουν επαρκή έσοδα για να δημιουργήσουν μια οικονομία καταναλωτών. Ετσι, δεν υπάρχει οικονομική ανάκαμψη και το πιο πιθανό είναι ότι η αμερικανική οικονομία θα βυθίζεται όλο και περισσότερο στην ύφεση. Ενα μεγάλο και αυξανόμενο ποσοστό του πληθυσμού βιώνει την ανασφάλεια της φτώχειας ή βρίσκεται κοντά στα όρια της φτώχειας.

Το παράδειγμα του Ντιτρόιτ

Το Ντιτρόιτ, η τέταρτη μεγαλύτερη αμερικανική πόλη με τα μεγαλύτερα εργοστάσια μεταποίησης του κόσμου, έχει χρεοκοπήσει. Οι πληθυσμοί των πόλεων που κάποτε είχαν μια ακμάζουσα μεταποιητική βάση στην Αμερική σήμερα βρίσκονται σε πτωτική πορεία. Στο Κλίβελαντ χάνονται λόγω χρεών χιλιάδες σπίτια. Στο Σεν Λούις, το 20% των κατοικιών είναι κενές. Το όποιο κράτος πρόνοιας δέχεται σφοδρή επίθεση από το σύνολο των Ρεπουμπλικάνων, αλλά και από ορισμένους Δημοκρατικούς γερουσιαστές και βουλευτές.

Δεδομένου ότι οι λευκοί αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού σε σχέση με τους μαύρους, είναι πολύ περισσότεροι οι φτωχοί λευκοί από τους φτωχούς μαύρους. Επιπλέον, το ποσοστό των φτωχών λευκών αυξάνεται. Οπως λειτουργεί σήμερα η αμερικανική οικονομία, φτωχοποιείται όλο και περισσότερο η κάποτε ακμάζουσα μεσαία τάξη της Αμερικής. Την ίδια ώρα, οι λίστες αναμονής για θαλαμηγούς αξίας 50 εκατομμυρίων δολαρίων επεκτείνονται και οι παραγγελίες για Φεράρι σπάνε όλα τα ρεκόρ.

«Δυστυχώς, και επί προεδρίας Ομπάμα, η Ουάσινγκτον δείχνει να ενδιαφέρεται μόνο για τις πλούσιες ομάδες συμφερόντων που χρηματοδοτούν προεκλογικές εκστρατείες. Δεν είναι ένα φυλετικό ζήτημα. Πρόκειται για ένα ταξικό ζήτημα. Μερικοί άνθρωποι, που αποτελούν το 1% του πληθυσμού, έχουν την εξουσία και η αμερικανική κυβέρνηση είναι πράκτοράς τους. Ο Ομπάμα μπορεί να κάνει αρκετά καλές ομιλίες, αλλά μόνο οι ηλίθιοι θα πρέπει να ξεγελαστούν», γράφει χαρακτηριστικά ο Πολ Κρεγκ Ρόμπερτς.