Ποιος είναι ο νέος πρόεδρος του Ιράν;

Ποιος είναι ο νέος πρόεδρος του Ιράν;

Φωτο: Reuters

Της Aniseh Bassiri

[Πηγή: Capital.gr, 21/06/2013]

Ο Hassan Rohani, ένας μετριοπαθής κληρικός, μόλις κέρδισε τις 11ες προεδρικές εκλογές του Ιράν. Το αποτέλεσμα αποτελεί μια έκπληξη και σηματοδοτεί το τέλος του οκταετούς κεφαλαίου της κυβέρνησης του απερχόμενου προέδρου Mahmoud Ahmadinejad. Κερδίζοντας το 50,71% των ψήφων και την απόλυτη πλειοψηφία, ο Rohani αναδείχθηκε από τον πρώτο γύρο, παρά τις προβλέψεις πως η ψηφοφορία θα επαναληφθεί στις 21 Ιουνίου. Δεν είναι και τόσο διάσημος στο Ιράν. Αλλά το προφίλ του βελτιώθηκε δραματικά όταν ο Mohammad Reza Aref, ο μόνος άλλος ρεφορμιστής υποψήφιος στον οποίον επετράπη η υποψηφιότητα από τους θρησκευτικούς ηγέτες του Ιράν, αποσύρθηκε από την εκλογική διαδικασία.

Οι πρώην πρόεδροι Mohammad Khatami και Hashemi Rafshajani στηρίξανε επίσης τον Rohani, προκαλώντας την άνοδο της λαϊκής υποστήριξης μόλις 72 ώρες πριν από το τέλος της προεκλογικής εκστρατείας. Αντίθετα, οι κύριοι αντίπαλοι του Rohani, το λεγόμενο Principalist front, απέτυχε να ενωθεί πίσω από ένα όνομα. Ο Rohani συγκέντρωσε τρεις φορές περισσότερες ψήφους από ό,τι ο πλησιέστερος ανταγωνιστής του, ο ταγματάρχης της Τεχεράνης Mohammad Bagher Ghalibaf. Ο άλλος μεγάλος του αντίπαλος, ο επικεφαλής των πυρηνικών διαπραγματεύσεων του Ιράν Saeed Jalili, ήρθε τρίτος με μόλις 11%. Στην Ισλαμική Δημοκρατία, ο Ανώτατος Ηγέτης Ali Khamenei, στην εξουσία από το 1989, έχει τον τελευταίο λόγο για την ασφάλεια και την εξωτερική πολιτική. Αλλά η νίκη του Rohani θέτει ερωτήματα στην ΕΕ και τις ΗΠΑ σχετικά με τη μελλοντική κατεύθυνση του Ιράν.

Οπότε, ποιός είναι αυτός;

Ο Rohani είναι ο τωρινός αρχηγός του στρατηγικού κέντρου του Συμβουλίου Σκοπιμότητας, ενός συμβουλευτικού οργάνου του ανώτατου ηγέτη. Είναι ένας από τους δύο Εκπροσώπους του Khamenei στο Ανώτατο Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας (SNSC), ένα βασικό όργανο για τη διαμόρφωση της εθνικής πολιτικής ασφαλείας. Είναι επίσης πρώην επικεφαλής των διαπραγματεύσεων για τα πυρηνικά του Ιράν στην «E3+3» (τη Γαλλία, τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, μαζί με τις Κίνα, Ρωσία και ΗΠΑ), μια θέση που κατείχε από το 2003 μέχρι το 2005. Όντας ταυτόχρονα ένας αξιόπιστος εκ των έσω άνδρας κι μετριοπαθής, βρίσκεται σε μια καλή θέση για τον Khamenei να τον χειραγωγήσει για να προσπαθήσει να βελτιώσει την εικόνα του Ιράν στην παγκόσμια σκηνή.

Εν πάση περιπτώσει, η εξωτερική πολιτική ήταν το κύριο θέμα στην εκστρατεία του Rohani. Δεσμεύθηκε να προστατεύσει τα συμφέροντα του Ιράν και υπενθύμισε τη συμβολή του στην προώθηση του προγράμματος εμπλουτισμού ουρανίου. Αλλά τόνισε επίσης πως ο Ahmadinejad μείωσε τους διεθνείς συμμάχους του Ιράν σε έναν αριθμό που «μπορείς να μετρήσεις στα δάχτυλα του ενός χεριού». Μίλησε για επαναπροσέγγιση των περιφερειακών και διεθνών δυνάμεων. Κατά τη διάρκεια των τηλεοπτικών προεδρικών debate, επέκρινε επίσης την προκλητική προσέγγιση του Jalili στη διαδικασία των E3+3 και την αποτυχία του να σταματήσει τις κυρώσεις κατά του Ιράν από χώρες της ΕΕ.

Ο εκλεγμένος πρόεδρος, ο οποίος είναι γνωστός στις πρωτεύουσες της ΕΕ από την προηγούμενη  διπλωματία του αναφορικά με τα πυρηνικά, έλαβε ένα χέρι βοηθείας από την Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου. Η υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας, Emma Bonino, είπε ότι ελπίζει πως η Ιταλία θα ανανεώσει έναν «εποικοδομητικό διάλογο» με το Ιράν. Ο Γάλλος ομόλογός της, Laurent Fabius, υποσχέθηκε πως θα συνεργαστεί με τον Rohani και στην υπόθεση των πυρηνικών και σε αυτήν της Συρίας. Το βρετανικό υπουργείο Εξωτερικών προέτρεψε τον Rohani «να ορίσει μια διαφορετική μελλοντική πορεία για το Ιράν» για τα ζητήματα των πυρηνικών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Εν τω μεταξύ, η επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ και πρόεδρος των Ε3+3, Catherine Ashton, υποσχέθηκε «να συνεργαστεί με τη νέα ηγεσία του Ιράν για την ταχεία εξεύρεση διπλωματικής λύσης για το ζήτημα των πυρηνικών». Η σύνθεση του υπουργικού συμβουλίου του Rohani θα είναι ζωτικής σημασίας στον καθορισμό του ποιος θα επηρεάσει τον τόνο και την ατζέντα της νέας εξωτερικής πολιτικής του Ιράν. Όμως, η αντίδραση της ΕΕ θα είναι επίσης κρίσιμη για τον καθορισμό του σταδίου για τις μελλοντικές εξελίξεις. Η νίκη του Rohani είναι μια ευκαιρία για την Ευρώπη να επανεξετάσει τα μακροπρόθεσμα στρατηγικά της συμφέροντα στο Ιράν, αντί να ρυθμίζει τις σχέσεις της από τη σκοπιά του θέματος των πυρηνικών και μόνο. Η Ashton και οι Ε3 πρέπει να αδράξουν την ευκαιρία να επαναπροσδιορίσουν την πολιτική κυρώσεών τους σε συντονισμό με τις ΗΠΑ, προσφέροντας αξιόπιστα κίνητρα για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και τη βελτίωση των προοπτικών μιας πραγματικής διπλωματικής εμπλοκή.

[Πηγή: EUobserver]