Τι σκοτώνει τις μέλισσες;

Και ύστερα φύγαν οι μέλισσες

Του Πέτρου Αργυρίου*  

[Πηγή: AGRIA ZWA, 25/06/2013]

Οι μέλισσες αποτέλεσαν τροφό της ανθρωπότητας για το μεγαλύτερο κομμάτι της ιστορίας της. Αποτελούν επίσης από τους σημαντικότερους επικονιαστές της φύσης. Και σήμερα αποτελούν πλέον ένα είδος που απειλείται.

Και οι απειλές για τις μέλισσες είναι κυρίως ανθρωπογενείς και πολλαπλές.

Οι μέλισσες απειλούνται:

Α) Από φυτοφάρμακα και εντομοκτόνα μέσω των οποίων οι μέλισσες καταστρέφονται με μια πληθώρα τρόπων ένας από τους οποίους είναι η νευροτοξικότητα.  Σε αυτό τον κίνδυνο που συνδέεται με τις σύγχρονες μεθόδους καλλιέργειας έρχεται να προστεθούν και οι επικίνδυνοι για τις μέλισσες αεροψεκασμοί εναντίον άλλων εντόμων, κυρίως των κουνουπιών.

Β) Από περιορισμό και καταστροφή οικοσυστημάτων κάτι που κάνει για κάποιες μέλισσες τη συλλογή τροφής από λουλούδια εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση. Θα δούμε στη συνέχεια πως αναγκάζονται οι μέλισσες να απαντήσουν σε αυτή την οξεία περιβαλλοντική πρόκληση. 

Γ) Από γενετικά τροποποιημένες σοδειές. Πρόκειται για ένα κίνδυνο που ως συνήθως έχει συγκαλυφθεί από τη «μεταλλαγμένη βιομηχανία». Το πώς σκοτώνουν κάποια «μεταλλαγμένα» τις μέλισσες θα το δούμε παρακάτω.

Δ) Από ιούς και βακίλους.

Τι σκοτώνει λοιπόν τις μέλισσες που ευεργετούν τον άνθρωπο και τη φύση: Η απάντηση είναι αδυσώπητη: Ο ίδιος ο άνθρωπος και ένας ανεύθυνος πολιτισμός κέρδους.

Τα φαινόμενα είναι δραματικά κυρίως για τις «εξημερωμένες» μέλισσες, σε αυτές δηλαδή στις οποίες βασιζόμαστε για να έχουμε το μέλι μας αλλά και κερί.

Στις ΗΠΑ για παράδειγμα, τα τελευταία 50 χρόνια οι πληθυσμοί των «εξημερωμένων» μελισσών έχουν μειωθεί κατά τα δύο τρίτα. Ο πληθυσμός των μελισσών που έχουν «απελευθερωθεί» από τα μελισσοκομεία για να επιστρέψουν στη φύση έχει μειωθεί κατά 90%.

 Ανατριχιαστικά νούμερα μας έρχονται και από την Γερμανία, την Ελλάδα, τη Γαλλία, το Βέλγιο, την Ιρλανδία.

Το 2006 τα πράγματα για τις μέλισσες έγιναν κυρίως στη Β. Αμερική τόσο δραματικά που η μείωση των μελισσών περιγράφηκε με ένα νέο όρο ως σύνδρομο πλέον: Το σύνδρομο Κατάρρευσης της Αποικίας (Collony Collapse Disorder) το οποίο περιγράφει την αιφνίδια εξαφάνιση των εργατριών-μελισσών.

Οι μέλισσες πεθαίνουν. Ή δε βρίσκουν το δρόμο τους σπίτι. Ή όπως θα δούμε αργότερα, οι εργάτριες μέλισσες παύουν να κάνουν σωστά τη δουλειά τους και «κηφινιποιούνται». Και όλα αυτά τους τα κάνουμε εμείς οι άνθρωποι.

Η μείωση του πληθυσμού των μελισσών έχει ανυπολόγιστες συνέπειες πολύ μεγαλύτερες του το μπορεί να σημαίνει αυτή απλά για την παγκόσμια παραγωγή και διαθεσιμότητα του μελιού.

Συνέπειες δραματικές για τη γεωργία, το περιβάλλον και τον άνθρωπο.

Γιατί όπως αναφέραμε και ως γνωστόν, οι μέλισσες είναι από τους σημαντικότερους επικοινιαστές της φύσης. Όσοι λιγότεροι οι ανθοί τόσο λιγότερες οι μέλισσες. Όσες λιγότερες οι μέλισσες τόσο λιγότερα τα φυτά και τόσο περισσότερο φτωχά τα οικοσυστήματα.

Και όσο λιγότερα τα φυτά, τόσο λιγότερη η τροφή του ανθρώπου. Και όση λιγότερη η τροφή τόσο περισσότεροι άνθρωποι πεθαίνουν από έλλειψη της. Και αυτός ο κύκλος αλληλεξάρτησης δεν αποτελεί κάποιο γενικό, φιλοσοφικό σχήμα: Το ένα τρίτο της ανθρώπινης τροφής έχει στη βάση της την επικονίαση. Τώρα αν το αυτό συνδυαστεί με το μπορεί να σημαίνει η μείωση του πληθυσμού των μελισσών και για τη φύση και τα οικοσυστήματά της μπορεί κάποιος εύκολα να καταλάβει ότι η έκλειψη των μελισσών αποτελεί απειλή για μεγάλο τμήμα της ζωής του πλανήτη. Και αυτή, όσο και αν θέλουμε ή τείνουμε να το ξεχνάμε, περιέχει και το ανθρώπινο είδος.

Και όμως είναι το ανθρώπινο είδος ο κύριος εχθρός της ευεργέτιδας μέλισσας. Και καταστρέφει τις μέλισσες με περισσότερους από έναν τρόπους ενώ κάθε λίγο και λιγάκι εφευρίσκει και καινούριους.

Ένας από τους νέους εχθρούς λοιπόν της μέλισσας είναι τα γενετικά τροποποιημένα φυτά, τα λεγόμενα «μεταλλαγμένα».

Τα πανίσχυρα μεταλλαγμένα συμφέροντα εδώ και δεκαετίες απειλούν, εκβιάζουν, δωροδοκούν, λαδώνουν για να αποκρύψουν τους πραγματικούς κινδύνους των προϊόντων τους.

Και ένας από αυτούς τους κρυφούς κινδύνους είναι η τοξική δράση μεταλλαγμένων φυτών στις μέλισσες.

 Πρόσφατα, μια γερμανική μελέτη έδειξε ότι «μεταλλαγμένα»  γονίδια που υποτιθέμενα δίνουν αντοχή στις μεταλλαγμένες καλλιέργειες απέναντι σε εντομοκτόνα, μπορούν να μεταφερθούν στις μέλισσες μέσω του πεπτικού τους συστήματος.

Απέναντι σε αυτή τη νέα απειλή, 1500 Πολωνοί μελισσοκόμοι κατεβήκαν σε πορεία στους δρόμους της Βαρσοβίας τον Μάρτιο του 2012, αποθέτοντας τα νεκρά σώματα χιλιάδων μελισσών στο Υπουργείο Γεωργίας και ζητώντας την απαγόρευση του καλαμποκιού Mon810 της Monsanto καθώς και όλων των μεταλλαγμένων φυτών και των φυτοφαρμάκων τους.  

Οι Πολωνοί μελισσοκόμοι κέρδισαν αυτή τη μάχη για την ανθρωπότητα και το Mon810 απαγορεύτηκε στην Πολωνία.

Όσο σημαντική και αν ήταν αυτή η νίκη, αυτή αφορούσε μονάχα μια μάχη στον μεταλλαγμένο πόλεμο κατά των μελισσών, της φύσης και του ανθρώπου.

Και αυτό γιατί στην πλευρά των μεταλλαγμένων συμφερόντων επιτρέπεται η χρήση κάθε μέσου.

Ας δούμε λοιπόν πως απάντησε η Monsanto στις ενδείξεις ότι προϊόντα της απειλούν τις μέλισσες και κατά συνέπεια τη φύση και την ανθρωπότητα.

Η απάντηση είναι: Ως συνήθως, με δόλια στρατηγήματα και παρασπονδίες.

Για να λύσει το πρόβλημα λοιπόν στο οποίο η ίδια συμβάλλει, η Monsansto, αντί να το λύσει, δημιούργησε τις προϋποθέσεις για να το αποκρύψει εκ νέου, να το βάλει κάτω από το χαλάκι:

Το 2007 ιδρύεται μια διεθνής εταιρία που σκοπό έχει την αποκατάσταση της υγείας των μελισσών και την εξασφάλιση του μέλλοντος του επικονιασμού τους, η Beeologics. Η Beelogics αποκτά γρήγορα το σεβασμό της ακαδημαϊκής κοινότητας και αποκτά το χαρακτήρα «θεσμού». Αυτή λοιπόν την υπεράνω πάσης υποψίας εταιρία  που στόχος της είναι η προστασία των μελισσών, η Monsanto, αυτή που κατηγορείται για την έστω και μερική καταστροφή των μελισσών, θα την εξαγοράσει το 2011. Ήταν σαν μια εταιρία λύκων και αλεπούδων να εξαγόραζε μια εταιρία που ανέθετε σε σκύλους τη φύλαξη κοτετσιών![1]

Αλλά αυτή είναι η Monsanto. Μια εταιρία με γνωστό αρχείο καταγγελιών που τη θέλουν ως διαφθορέα και εγκληματία, μια εταιρία που τιμά το παρελθόν της συνεχίζοντας αδιάκοπα τις βρώμικες πρακτικές της. Το θέμα δεν είναι πια τι είναι η Monstanto. Αυτό είναι ήδη γνωστό. Το θέμα είναι πως αντιδρά ο κόσμος σε αυτήν. Πως υπερασπίζεται ο κόσμος το μέλλον του.

Ο κόσμος όμως έχει διαφθαρεί και ο ίδιος σαν η διαφθορά να ήταν μια επιδημία.

Και το ακόμη πιο συγκλονιστικό, είναι ότι φαίνεται πως και οι ίδιες οι μέλισσες έχουν μολυνθεί από αυτήν την καταστροφική επιδημία.

Το 2012 λοιπόν, γάλλοι μελισσοκόμοι θα βρεθούν προ τρομακτικής εκπλήξεως.

Το μέλι λοιπόν που βγάλαν οι αγαπημένες τους μέλισσες ήταν σε χρώματα που δεν είχαμε ξαναδεί σε μέλι. Μπλέ και πράσινο. Αποκριάτικο μέλι.

Ποια η αιτία; Αυτό που αναφέραμε στην αρχή του άρθρου: η «κηφινοποίηση».

Οι μέλισσες, μέσα σε ένα διαταραγμένο και εντελώς ανισόρροπο περιβάλλον, έχουν αρχίσει και αυτές να διαταράσσονται. Με τις τροφές τους να γίνονται τοξικές από φυτοφάρμακα και γενετικές τροποποιήσεις, με τις τροφές τους να γίνονται όλο και πιο σπάνιες λόγω περιβαλλοντικής καταστροφής, ε θα το γύριζαν και αυτές στην εύκολη λύση: Το Junk Food.

Περίπου 2,5 μίλια μακριά από τα εν λόγω γαλλικά μελίσσια στην πόλη Ribeauville της Αλσατίας, υπάρχει ένα εργοστάσιο της εταιρίας Agrivalor που παράγει βιοαέριο μέσω της επεξεργασίας αποβλήτων της γνωστής εταιρίας σνακς, της Mars, τα οποία χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη.  

Το εργοστάσιο άφηνε την πρώτη ύλη, ανάμεσα στα οποία ήταν οι έγχρωμες καραμέλες M&Ms εκτεθειμένη. Έτσι λοιπόν οι μέλισσες της περιοχής αποφάσισαν για πρώτη φορά στην ιστορία τους να τσιμπήσουν και κανά σνακ, κάτι που είναι ολέθριο όχι μόνο για την ποιότητα του μελιού τους που είναι πλέον ένα μπλε και πράσινο σιρόπι αλλά και την ίδια την τόσο σημαντική διαδικασία της επικονίασης η οποία καταργείται αφού το γνωστό μας είδος, οι μέλισσες, στην προκειμένη περίπτωση έγιναν καραμέλισσες τρώγοντας πεταμένες καραμέλες M&Ms αντί για νέκταρ.

 Μπορεί να φαίνεται αστείο αλλά δεν είναι. Είναι ένας βροντερός οιωνός, μια τάση για το σχήμα των πραγμάτων που προκαλούμε να έρθουν.

Είτε οι μέλισσες εκλείψουν, είτε γίνουν σκουπιδοφάγοι, παράσιτα, το μέλλον χωρίς τις μέλισσες όπως τις ξέραμε, είναι ζοφερό.

Μιλάμε για μια από τις μεγαλύτερες οικολογικές καταστροφές που έχουμε ποτέ συναντήσει.

Τα οικοσυστήματα θα τρελαθούν. Η τροφή θα περιοριστεί.

Οι Αμερικανοί συνηθίζουν να λένε no money, no honey. Δυστυχώς όμως, επειδή το χρώμα του χρήματος είναι και πράσινο, όπως και το δολάριο, βλέπουμε και τις μέλισσες να φτιάχνουν πράσινο μέλι.

Είναι προφανές ότι χρειάζεται άμεσα εξορθολογισμός των πάντων. Αν δε γίνει αυτό- το συντομότερο δυνατόν- τότε σύντομα θα έρθουμε αντιμέτωποι με την καταστροφή των πάντων. Μια καταστροφή πρωτόγνωρων διαστάσεων σε πολλαπλά πεδία που παρόλα τα λεφτά και την τεχνολογία μας, δε θα είμαστε σε καμιά θέση να αποτρέψουμε.

---

[1] http://www.beeologics.com/aboutUs.asp

*To άρθρο αυτό πρωτοεμφανίστηκε πριν από μερικούς μήνες στο εναλλακτικό free-press περιοδικό Holistic Life